《绿色短评》

 | | | 转寄

「海峡中线」tio̍h固守hō͘好！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.10.30

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　　　　　　"Háikiap Tiongsòaⁿ" tio̍h kò͘siú hō͘ hó!

　　 Pehgoe̍h saⁿcha̍p, Chêng Chhambô͘chóngtiúⁿ Lí Híbêng tī beh chhutpán ê sin chheh, thàulō͘ Τiongkiōng ìtô͘ í búle̍k chhimhoān Tâioân ê saⁿ pō͘ khek, thâu khíseng tio̍h sī chēngka kunki kunlām jiáuloān Tâioân, phòhoāi Háikiap Tiongsòaⁿ ê chhàng kuichek, hôngchí ìgōa ê kichè lú lâi lú chió. I kóng, kîtiong siōngkài tio̍h tamiu ê sī Nn̄ghōaⁿ kunsū oa̍htāng suijiân bô kóng bêng, tānsī sianghong tùi "Háikiap Tiongsòaⁿ" ū ittì ê liáukái kah khòaⁿhoat íkeng chosiū phòhoāi. Kòekhì kúi cha̍p nî, "Háikiap Tiongsòaⁿ" itti̍t pānián Nn̄ghōaⁿ kunsū hêngûi chúnchek ê kehkài, Nn̄ghōaⁿ suijiân bô kunsū hō͘sìn kichè, tānsī sianghong lóng tiāmtiām chiapsiū chite bô siū Kokchèhoat ioksok ê "Háikiap Tiongsòaⁿ". Lán Gōakaupō͘tiúⁿ Gô͘ Chiauhiàn kóng,” Tâioân Háikiap Tiong sòaⁿ” íkeng îchhî Nn̄ghōaⁿ hiānchōng kúicha̍p nî ah, i tio̍h sī Nn̄ghōaⁿ hiānchōng ê tāipiáu." Tiongkok Gōakaupō͘ hù pō͘tiúⁿ Bé Tiâuhiok kóng, "Tâioân sī Tiongkok léngthó͘ ê chi̍tpō͘hūn, kinpún bô chûnchāi siáⁿmi̍h “ Háikiap Tiongsòaⁿ .”

　　"Tâioân Háikiap Tiongsòaⁿ" kánchheng "Háikiap Tiongsòaⁿ". 1949 nî, Chiúⁿ Κàichio̍h ê Tiongkok Kokbîntóng chènghú chiànpāi chhian lâi Tâioân. Jīchhù Tāichiàn āu, Bíkok ūitio̍h khakpó i tī Achiu ê iusè, kā kunsū hôngsòaⁿ thui chìn kàu Achiu iânhōaⁿ, iā tio̍h sī iû Bíkok kah Bêngkok só͘ khòngchè ê Tēit Tóliān, Tâioân tútú tī Tēit Tóliān ê tiongng, chiànlio̍k tēūi cha̍phun tiōngiàu, hông oló sī "Bē tîm ê hângkhong búkàm". 1950 nî la̍kgoe̍h jīgō͘ Hânchiàn po̍khoat, Bíkok khióngkiaⁿ bānit Τiongkiōng phah Tâioân, siang thâu kò͘ bē khì, Bíkok Tō͘ Ló͘mn̂g chóngthóng soanpò͘ "Tâioân Háikiap tiongli̍phòa", phàikhián Bíkok Tēchhit Kàmtūi chìnji̍p Tâioân Háikiap, khaisí hái, khong chengchhâ hêngtōng. Chi̍t hongbīn ūitio̍h hôngchí Pakkiaⁿ búle̍k hoān Tâi, lēnggōa chi̍t hongbīn mā khoànkò Tionghôa Bînkok chiāmthêng hoánkong Tāilio̍k. 1954 nî, Bí Tâi chhiamsú 《 TiongBí kiōngtông hônggū tiâuiok 》, Bíkok sênglo̍k hia̍phông Tâioân, phêⁿô͘, Κimmn̂g kah Máchó͘. Tôngsî mā hêngsêng liáu Nn̄ghōaⁿ keh hái hun tī ê kehkiok. Chi̍t nî āu, Bíkun Tēcha̍p saⁿ Hângkhongtūi sulēng Tè Bîsu khongkun chúnchiòng tī Tâioân háikiap tiongng ōe chi̍t tiâu higí ê hôngkhong kéngkàisòaⁿ, ēng Davis ê miâ hō-choh " Tè Bîsu sòaⁿ". 1955 nî, chù TâiBí kun Tè Bîsu khongkun chúnchiòng, tùi Bíkun hāta̍t chílēng, "nāsī ū Tiongkok Jînbîn Káihòngkun ê kunki, kunlām, pôaⁿ kòe Tâioân Háikiap Tiongsòaⁿ, phòaⁿ bêng ū te̍kì ê hêngûi, hia̍phông Tâioân ê Bíkun chiàntàuki to̍h ēsái ka phah."

　　2004 nî, Tâioân Kokhông pō͘tiúⁿ Lí kiat tē chi̍t piàn kongpò͘ "Háikiap Tiongsòaⁿ" ê tēlí chōpio, siōngkài pak sī pakhūi 27 tō͘, tangkeng 123 tō͘, siōngkài lâm sī pakhūi 23 tō͘, tangkeng 119 tō͘.

20 nî lâi, Tiongkok kunla̍t itti̍t thêseng, Tiongkok kunki tī Tâihái ê oa̍htāng hoānûi mā puttoān khoktōa. 2020 nî káugoe̍h kàu 2022 nî chhitgoe̍h té, Tiongkok kunki lóngchóng ū 23 pái poe kòe "Háikiap Tiongsòaⁿ", tānsī kanta kiⁿî peh goe̍hhūn, poe kòe "Háikiap Tiongsòaⁿ" ê chhùsò͘ to̍h ū 300 kè pái. Lán îit ê pānhoat to̍h sī ka kóaⁿ ka kéngkò. Tiongkok Káihòngkun nńgthô͘ chhimku̍t, chhinchhiūⁿ Tiongkok bôlângki poelâi Κimmn̂g Lia̍ttó jiáuloān, lú lâi lú pháiⁿkhoán, kā phah chi̍t chiah lo̍h hái, Tiongkok bôlângki káⁿ ū koh lâi loān? bô.

　　 Bôlūn ánchóaⁿ,"Háikiap Tiongsòaⁿ" tio̍h kò͘siú hō͘ hó! (221014)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　　　　　　"Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" tio̍h kò͘-siú hō͘ hó!

　　 Peh-goe̍h saⁿ-cha̍p, Chêng Chham-bô͘-chóng-tiúⁿ Lí Hí-bêng tī beh chhut-pán ê sin chheh, thàu-lō͘ Τiong-kiōng ì-tô͘ í bú-le̍k chhim-hoān Tâi-oân ê saⁿ pō͘ khek, thâu khí-seng tio̍h sī chēng-ka kun-ki kun-lām jiáu-loān Tâi-oân, phò-hoāi Hái-kiap Tiong-sòaⁿ ê chhàng kui-chek, hông-chí ì-gōa ê ki-chè lú lâi lú chió. I kóng, kî-tiong siōng-kài tio̍h tam-iu ê sī Nn̄g-hōaⁿ kun-sū oa̍h-tāng sui-jiân bô kóng bêng, tān-sī siang-hong tùi "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" ū it-tì ê liáu-kái kah khòaⁿ-hoat í-keng cho-siū phò-hoāi. Kòe-khì kúi cha̍p nî, "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" it-ti̍t pān-ián Nn̄g-hōaⁿ kun-sū hêng-ûi chún-chek ê keh-kài, Nn̄g-hōaⁿ sui-jiân bô kun-sū hō͘-sìn ki-chè, tān-sī siang-hong lóng tiām-tiām chiap-siū chit-e bô siū Kok-chè-hoat iok-sok ê "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ". Lán Gōa-kau-pō͘-tiúⁿ Gô͘ Chiau-hiàn kóng,” Tâi-oân Hái-kiap Tiong-sòaⁿ” í-keng î-chhî Nn̄g-hōaⁿ hiān-chōng kúi-cha̍p nî ah, i tio̍h sī Nn̄g-hōaⁿ hiān-chōng ê tāi-piáu." Tiong-kok Gōa-kau-pō͘ hù pō͘-tiúⁿ Bé Tiâu-hiok kóng, "Tâi-oân sī Tiong-kok léng-thó͘ ê chi̍t-pō͘-hūn, kin-pún bô chûn-chāi siáⁿ-mi̍h “ Hái-kiap Tiong-sòaⁿ .”

　　"Tâi-oân Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" kán-chheng "Hái-kiap Tiong sòaⁿ". 1949 nî, Chiúⁿ Κài-chio̍h ê Tiong-kok Kok-bîn-tóng chèng-hú chiàn-pāi chhian lâi Tâi-oân. Jī-chhù Tāi-chiàn āu, Bí-kok ūi-tio̍h khak-pó i tī A-chiu ê iu-sè, kā kun-sū hông-sòaⁿ thui chìn kàu A-chiu iân-hōaⁿ, iā tio̍h sī iû Bí-kok kah Bêng-kok só͘ khòng-chè ê Tē-it Tó-liān, Tâi-oân tú-tú tī Tē-it Tó-liān ê tiong-ng, chiàn-lio̍k tē-ūi cha̍p-hun tiōng-iàu, hông o-ló sī "Bē tîm ê hâng-khong bú-kàm". 1950 nî la̍k-goe̍h jī-gō͘ Hân-chiàn po̍k-hoat, Bí-kok khióng-kiaⁿ bān-it Τiong-kiōng phah Tâi-oân, siang thâu kò͘ bē khì, Bí-kok Tō͘ Ló͘-mn̂g chóng-thóng soan-pò͘ "Tâi-oân Hái-kiap tiong-li̍p-hòa", phài-khián Bí-kok Tē-chhit Kàm-tūi chìn-ji̍p Tâi-oân Hái-kiap, khai-sí hái, khong cheng-chhâ hêng-tōng. Chi̍t hong-bīn ūi-tio̍h hông-chí Pak-kiaⁿ bú-le̍k hoān Tâi, lēng-gōa chi̍t hong-bīn mā khoàn-kò Tiong-hôa Bîn-kok chiām-thêng hoán-kong Tāi-lio̍k. 1954 nî, Bí Tâi chhiam-sú 《 Tiong-Bí kiōng-tông hông-gū tiâu-iok 》, Bí-kok sêng-lo̍k hia̍p-hông Tâi-oân, phêⁿ-ô͘, Κim-mn̂g kah Má-chó͘. Tông-sî mā hêng-sêng liáu Nn̄g-hōaⁿ keh hái hun tī ê keh-kiok. Chi̍t nî āu, Bí-kun Tē-cha̍p saⁿ Hâng-khong-tūi su-lēng Tè Bî-su khong-kun chún-chiòng tī Tâi-oân hái-kiap tiong-ng ōe chi̍t tiâu hi-gí ê hông-khong kéng-kài-sòaⁿ, ēng Davis ê miâ hō-choh " Tì Bî-su sòaⁿ". 1955 nî, chù Tâi-Bí kun Tè Bî-su khong-kun chún-chiòng, tùi Bí-kun hā-ta̍t chí-lēng, "nā-sī ū Tiong-kok Jîn-bîn Kái-hòng-kun ê kun-ki, kun-lām, pôaⁿ kòe Tâi-oân Hái-kiap Tiong-sòaⁿ, phòaⁿ bêng ū te̍k-ì ê hêng-ûi, hia̍p-hông Tâi-oân ê Bí-kun chiàn-tàu-ki to̍h ē-sái ka phah."

　　2004 nî, Tâi-oân Kok-hông pō͘-tiúⁿ Lí kiat tē chi̍t piàn kong-pò͘ "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" ê tē-lí chō-pio, siōng-kài pak sī pak-hūi 27 tō͘, tang-keng 123 tō͘, siōng-kài lâm sī pak-hūi 23 tō͘, tang-keng 119 tō͘.

20 nî lâi, Tiong-kok kun-la̍t it-ti̍t thê-seng, Tiong-kok kun-ki tī Tâi-hái ê oa̍h-tāng hoān-ûi mā put-toān khok-tōa. 2020 nî káu-goe̍h kàu 2022 nî chhit-goe̍h té, Tiong-kok kun-ki lóng-chóng ū 23 pái poe kòe "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ", tān-sī kan-ta kin-nî peh goe̍h-hūn, poe kòe "Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" ê chhù-sò͘ to̍h ū 300 kè pái. Lán î-it ê pān-hoat to̍h sī ka kóaⁿ ka kéng-kò. Tiong-kok Kái-hòng-kun nńg-thô͘ chhim-ku̍t, chhin-chhiūⁿ Tiong-kok bô-lâng-ki poe-lâi Κim-mn̂g Lia̍t-tó jiáu-loān, lú lâi lú pháiⁿ-khoán, kā phah chi̍t chiah lo̍h hái, Tiong-kok bô-lâng-ki káⁿ ū koh lâi loān? bô.

　　 Bô-lūn án-chóaⁿ,"Hái-kiap Tiong-sòaⁿ" tio̍h kò͘-siú hō͘ hó! (221014)



　　八月三十，前参谋总长李喜明tī beh出版ê新册，透露中共意图以武力侵犯台湾ê三部曲，头起先tio̍h是增加军机军舰扰乱台湾，破坏海峡中线ê潜规则，防止意外ê机制lú来lú少。伊讲，其中上kài tio̍h担忧ê是两岸军事活动虽然无讲明、但是双方对「海峡中线」有一致ê了解kah看法已经遭受破坏。过去几十年，「海峡中线」一直扮演两岸军事行为准则ê隔界，两岸虽然无军事互信机制，但是双方lóng tiām-tiām接受chit-e无受国际法约朿ê「海峡中线」。咱外交部长吴钊夑讲：「『台湾海峡中线』已经维持两岸现状几十年ah，伊tio̍h是两岸现状ê代表。」中国外交部副部长马朝旭讲：「台湾是中国领土ê一部分，根本无存在啥物『海峡中线』。」

　　「台湾海峡中线」简称「海峡中线」。1949年，蒋介石ê中国国民党政府战败迁来台湾。二次大战后，美国为tio̍h确保伊tī亚洲ê优势，kā军事防线推进到亚洲沿岸，也tio̍h是由美国kah盟国所控制ê第一岛链，台湾tú-tú tī第一岛链ê中央，战略地位十分重要，hôngo-ló是「Bē沉ê航空母舰」。1950年六月二五韩战爆发，美国恐惊万一中共拍台湾，双头顾bē去，美国杜鲁门总统宣布「台湾海峡中立化」，派遣美国第七舰队进入台湾海峡，开始海、空侦查行动。一方面为tio̍h防止北京武力犯台，另一方面mā劝告中华民国暂停反攻大陆。1954年，美台签署《中美共同防御条约》，美国承诺协防台湾、澎湖、金门kah马祖。同时mā形成了两岸隔海分治ê格局。一年后，美军第十三航空队司令戴微斯空军准将tī台湾海峡中央画一条虚拟ê防空警戒线，用戴微斯（Davis）ê名号作「戴微斯线」。1955年，驻台美军戴维斯空军准将，对美军下达指令，「若是有中国人民解放军ê军机、军舰，盘kòe台湾海峡中线，判明有敌意ê行为，协防台湾ê美军战斗机to̍h ē-sái ka拍。」

　　2004年，台湾国防部长李杰第一遍公布「海峡中线」ê地理座标：上kài北是北纬27度、东经123度，上kài南是北纬23度、东经119度。

20年来，中国军力一直提升，中国军机tī台海ê活动范围mā不断扩大。2020年九月到2022年七月底，中国军机lóng总有23次飞kòe「海峡中线」，但是kan-ta今年八月份，飞kòe「海峡中线」ê次数tio̍h有300架次。咱唯一ê办法to̍h是ka赶ka警告。中国解放军软土深掘，亲像中国无人机飞来金门列岛扰乱，lú来lú歹款，kā拍一只落海，中国无人机敢有koh来乱？无。

　　无论按怎，「海峡中线」tio̍h固守hō͘好！ (221014)