《绿色短评》

 | | | 转寄

人，是按怎bē-sái哭？

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.07.24

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　　　　　　　　　 Lâng, sī ánchóaⁿ bēsái khàu?


　　 Chhitgoe̍h chhepeh, Ji̍tpún tongtē sîkan chákhí 11 tiám pòaⁿ chóiū, Ji̍tpún chêng siúsiòng 安倍晋三（Abe shinzo）tī奈良 chhī ūi in Chūiû Bînchútóng chhamgīīⁿ gīoân hāusoánjîn 佐藤啓 chō͘soán ê sî, ū po̍ktô͘ ùi i āupiah 3 kongchhioh ê só͘chāi kā tôaⁿ chhèng, i tò lo̍hkhì liáuāu kóaⁿkín hông sàngkhì pēⁿīⁿ kip kiù, ēpo͘ gō͘ tiám gōa tio̍h tn̄gkhùi kòesin, hiángnî 67 hòe.

Choân sèkài kokkok kokkài thiaⁿtio̍h chitê puthēng ê siausit, lóng tōa tio̍hkiaⁿ kah hoâiliām m̄ kam ê sî, to̍kto̍k Tiongkok kah lâng bô kângkhoán. Thiaⁿtio̍h Abe chêng siúsiòng hông tôaⁿ chhèng síbông ê siausit, Tiongkok ū chi̍t kóa siongka náchhiūⁿ sī "te̍kpia̍t hoaⁿhí", khaisí choh chhioksiau oa̍htāng, ū chi̍t keng bē lengtê ê kòa âng pò͘tiâu siá kóng,"khèngchiok 安倍 kuise lengtê bé chi̍t sàng chi̍t, liânsòa saⁿ kang phó͘ thiⁿ tông khèng", ū chi̍t keng chūchoánchhia tiàm thui chhut "ūi khèngchiok 安倍晋三 hông piāng" sàng chhiúthò oa̍htāng, Abe chêng siúsiòng hông àmsat ê siausit thoân kàu Tiongkok liáuāu, sûisî tī Tiongkok ê bānglō͘ siākûn ínkhí tōaliōng ê thólūn, kàu ēpo͘ saⁿ tiám, tī 微博 ê jia̍t chhiaupńg chêng 10 miâ ê ōetê tiong, ū 8 hāng ti̍tchiap kah Abe chêng siúsiòng iúkoan. Tī chin chē lâugiân tiong suijiân ū lâng hoatpiáu koansim ásī siūⁿ beh thólūn sūkiāⁿ ê bûnchiuⁿ, tānsī koh khah chē ê sī "khèngchiok","tōa hoaⁿhí" ê giânlūn. Ji̍tpún ê bāngiú si̍tchāi khòaⁿ bē lo̍hkhì, kā Tiongkok chiahê ûihoán jînsèng ê tāichì kah bûnchiuⁿ, lóng chóng kā hoane̍k choh kokkok bûnjī po chhutlâi hō͘ choân sèkài ê lâng khòaⁿ Tiongkok sī siáⁿmi̍h khoán ê kokka.

Sûisî hō͘ lán siūⁿkhí nn̄g chheng gōa nî chêng Tiongkok chi̍t ūi kàuio̍kka Bēngchú ê ōe," Bû chhekún chi sim, hui jîn iá." Bēngchú kóng ê chhekún chi sim, tio̍h sī chûpi liânbín ê sim, i kí chi̍tê lē kóng, ū chi̍tê lâng khòaⁿtio̍h chi̍tê sèhàn gíná ti̍tti̍t kiâⁿ óa khì kó͘chéⁿ piⁿ, i tio̍h kóaⁿkín khì kā chitê sèhàn gíná phō khílâi. Chitê lâng sī m̄ sī kah chitê sèhàn gíná ê pēbú ū se̍ksāi? m̄ sī. I ánne chò sī m̄ sī ūitio̍h beh hō͘ chng n̍i̍h ê lâng oló? m̄ sī. I ánne chò kantāⁿ chhut tī m̄ kam chitê sèhàn gíná poa̍h lo̍hkhì kó͘chéⁿ niāniā. Bēngchú kóng, bô chûpi liânbín sim ê, m̄ sī lâng.

　　 Thiaⁿkóng Tiongkok jînkháu ū cha̍psì ek gōa, nāsī kîtiong ū chi̍t tōatui lóng m̄ sī lâng, si̍tchāi ē hông kiaⁿ. Koh khah ē hông hoânló ê sī, chiahê m̄ sī "lâng" ê hoántùi lâng liûlō͘ chhut jînsèng. Chhitgoe̍h chhepeh hit kang, Tiongkok mûithé 《澎湃新闻 》 chù Ji̍t chhiaukòe 10 nî ê kìchiá Chan Éng, tī ti̍tpò sinbûn biâusu̍t sū hoat kengkòe, tûliáu oló 安倍"ūi Tiong Ji̍t iúhó choh chhut huisiông kītāi ê kònghiàn", i kóngkah nââu tīⁿ khílâi khàukah bē chhut siaⁿ. Chin chē Tiongkok sió húnâng khòaⁿ kah sêng siūkhì kā chhutcheng, jīnûi Chan Éng sī ūitio̍h 安倍 siū hāi lâi siongsim. Chan Éng sūāu ū hoat bûn ūi kakī "sitthài" hōe sitlé, kiôngtiāu i bô engkai kā kòjîn chêngsû kǹg tī kongchiòng pêⁿtâi. Lán iáu ē kìtit, 1989 nî Lio̍ksù Thiananmn̂g sūkiāⁿ hit àm, Ji̍tpún NHK chù Pakkiaⁿ chi̍t ūi lí kìchiá pòtō chi̍tê siàuliân lâng beh ēng sengkhu khì tòng chiànchhia ê sî, i móabīn ba̍ksái, khàukah bē chhèkhùi, liân lâng tī Tangkiaⁿ NHK ê Chúpò mā khàu chham lo̍hkhì.. In nn̄gūi sinbûn kangchokchiá khàu siáⁿmi̍h? inūi in ū Bēngchú kóng ê chhekún chi sim, in sī lâng. Lâng, sī ánchóaⁿ bēsái khàu? 　　(220715)


《澎湃新闻 》 chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　　　　　　　　　 Lâng, sī án-chóaⁿ bē-sái khàu?


　　 Chhit-goe̍h chhe-peh, Ji̍t-pún tong-tē sî-kan chá-khí 11 tiám pòaⁿ chó-iū, Ji̍t-pún chêng siú-siòng 安倍晋三（Abe shinzo）tī奈良 chhī ūi in Chū-iû Bîn-chú-tóng chham-gī-īⁿ gī-oân hāu-soán-jîn 佐藤啓 chō͘-soán ê sî, ū po̍k-tô͘ ùi i āu-piah 3 kong-chhioh ê só͘-chāi kā tôaⁿ chhèng, i tò lo̍h-khì liáu-āu kóaⁿ-kín hông sàng-khì pēⁿ-īⁿ kip kiù, ē-po͘ gō͘ tiám gōa tio̍h tn̄g-khùi kòe-sin, hiáng-nî 67 hòe.

Choân sè-kài kok-kok kok-kài thiaⁿ-tio̍h chit-ê put-hēng ê siau-sit, lóng tōa tio̍h-kiaⁿ kah hoâi-liām m̄ kam ê sî, to̍k-to̍k Tiong-kok kah lâng bô kâng-khoán. Thiaⁿ-tio̍h Abe chêng siú-siòng hông tôaⁿ chhèng sí-bông ê siau-sit, Tiong-kok ū chi̍t kóa siong-ka ná-chhiūⁿ sī "te̍k-pia̍t hoaⁿ-hí", khai-sí choh chhiok-siau oa̍h-tāng, ū chi̍t keng bē leng-tê ê kòa âng pò͘-tiâu siá kóng,"khèng-chiok 安倍 kui-se leng-tê bé chi̍t sàng chi̍t, liân-sòa saⁿ kang phó͘ thiⁿ tông khèng", ū chi̍t keng chū-choán-chhia tiàm thui chhut "ūi khèng-chiok 安倍晋三 hông piāng" sàng chhiú-thò oa̍h-tāng, Abe chêng siú-siòng hông àm-sat ê siau-sit thoân kàu Tiong-kok liáu-āu, sûi-sî tī Tiong-kok ê bāng-lō͘ siā-kûn ín-khí tōa-liōng ê thó-lūn, kàu ē-po͘ saⁿ tiám, tī 微博 ê jia̍t- chhiau-pńg chêng 10 miâ ê ōe-tê tiong, ū 8 hāng ti̍t-chiap kah Abe chêng siú-siòng iú-koan. Tī chin chē lâu-giân tiong sui-jiân ū lâng hoat-piáu koan-sim á-sī siūⁿ beh thó-lūn sū-kiāⁿ ê bûn-chiuⁿ, tān-sī koh khah chē ê sī "khèng-chiok","tōa hoaⁿ-hí" ê giân-lūn. Ji̍t-pún ê bāng-iú si̍t-chāi khòaⁿ bē lo̍h-khì, kā Tiong-kok chiah-ê ûi-hoán jîn-sèng ê tāi-chì kah bûn-chiuⁿ, lóng chóng kā hoan-e̍k choh kok-kok bûn-jī po chhut-lâi hō͘ choân sè-kài ê lâng khòaⁿ Tiong-kok sī siáⁿ-mi̍h khoán ê kok-ka.

Sûi-sî hō͘ lán siūⁿ-khí nn̄g chheng gōa nî chêng Tiong-kok chi̍t ūi kàu-io̍k-ka Bēng-chú ê ōe," Bû chhek-ún chi sim, hui jîn iá." Bēng-chú kóng ê chhek-ún chi sim, tio̍h sī chû-pi liân-bín ê sim, i kí chi̍t-ê lē kóng, ū chi̍t-ê lâng khòaⁿ-tio̍h chi̍t-ê sè-hàn gín-á ti̍t-ti̍t kiâⁿ óa khì kó͘-chéⁿ piⁿ, i tio̍h kóaⁿ-kín khì kā chit-ê sè-hàn gín-á phō khí-lâi. Chit-ê lâng sī m̄ sī kah chit-ê sè-hàn gín-á ê pē-bú ū se̍k-sāi? m̄ sī. I án-ne chò sī m̄ sī ūi-tio̍h beh hō͘ chng n̍i̍h ê lâng o-ló? m̄ sī. I án-ne chò kan-tāⁿ chhut tī m̄ kam chit-ê sè-hàn gín-á poa̍h lo̍h-khì kó͘-chéⁿ niā-niā. Bēng-chú kóng, bô chû-pi liân-bín sim ê, m̄ sī lâng.

　　 Thiaⁿ-kóng Tiong-kok jîn-kháu ū cha̍p-sì ek gōa, nā-sī kî-tiong ū chi̍t tōa-tui lóng m̄ sī lâng, si̍t-chāi ē hông kiaⁿ. Koh khah ē hông hoân-ló ê sī, chiah-ê m̄ sī "lâng" ê hoán-tùi lâng liû-lō͘ chhut jîn-sèng. Chhit-goe̍h chhe-peh hit kang, Tiong-kok mûi-thé 《澎湃新闻 》 chù Ji̍t chhiau-kòe 10 nî ê kì-chiá Chan Éng, tī ti̍t-pò sin-bûn biâu-su̍t sū hoat keng-kòe, tû-liáu o-ló 安倍"ūi Tiong Ji̍t iú-hó choh chhut hui-siông kī-tāi ê kòng-hiàn", i kóng-kah nâ-âu tīⁿ khí-lâi khàu-kah bē chhut siaⁿ. Chin chē Tiong-kok sió hún-âng khòaⁿ kah sêng siū-khì kā chhut-cheng, jīn-ûi Chan Éng sī ūi-tio̍h 安倍 siū hāi lâi siong-sim. Chan Éng sū-āu ū hoat bûn ūi ka-kī "sit-thài" hōe sit-lé, kiông-tiāu i bô eng-kai kā kò-jîn chêng-sû kǹg tī kong-chiòng pêⁿ-tâi. Lán iáu ē kì-tit, 1989 nî Lio̍k-sù Thian-an-mn̂g sū-kiāⁿ hit àm, Ji̍t-pún NHK chù Pak-kiaⁿ chi̍t ūi lí kì-chiá pò-tō chi̍t-ê siàu-liân lâng beh ēng seng-khu khì tòng chiàn-chhia ê sî, i móa-bīn ba̍k-sái, khàu-kah bē chhè-khùi, liân lâng tī Tang-kiaⁿ NHK ê Chú-pò mā khàu chham lo̍h-khì.. In nn̄g-ūi sin-bûn kang-chok-chiá khàu siáⁿ-mi̍h? in-ūi in ū Bēng-chú kóng ê chhek-ún chi sim, in sī lâng. Lâng, sī án-chóaⁿ bē-sái khàu? 　　(220715)


《澎湃新闻 》 chhiáⁿ liām Hôa-gí


《绿色短评》　　李南衡

　　　　　　　　　人，是按怎bē-sái哭？


　　七月初八，日本当地时间早起11点半左右，日本前首相安倍晋三（Abe shinzo）tī奈良市为in自由民主党参议院议员候选人佐藤啓助选ê时，有暴徒ùi伊后壁3公尺ê所在kā弹铳，伊倒落去了后赶紧hông送去病院急救，下晡五点外tio̍h断气过身，享年67岁。

全世界各国各界听tio̍h chit-ê不幸ê消息，lóng大tio̍h惊kah怀念m̄甘ê时，独独中国kah人无仝款。听tio̍h Abe前首相hông弹铳死亡ê消息，中国有一kóa商家náchhiūⁿ是「特别欢喜」，开始作促销活动，有一间卖奶茶ê挂红布条写讲：「庆祝安倍归西奶茶买一送一，连续三工普天同庆」，有一间自转车店推出「为庆祝安倍晋三hông piāng」送手套活动，Abe前首相hông暗杀ê消息传到中国了后，随时tī中国ê网路社群引起大量ê讨论，到下晡三点，tī微博ê热搜榜前10名ê话题中，有8项直接kah Abe前首相有关。tī真chē留言中虽然有人发表关心抑是想beh讨论事件ê文章，但是koh khahchēê是「庆祝」、「大欢喜」ê言论。日本ê网友实在看bē落去，kā中国chiah-ê违反人性ê代志kah文章，lóng总kā翻译作各国文字po出来hō͘全世界ê人看中国是啥物款ê国家。

随时hō͘咱想起两千外年前中国一位教育家孟子ê话：「无恻隐之心，非人也。」孟子讲ê恻隐之心，tio̍h是慈悲怜悯ê心，伊举一个例讲，有一个人看tio̍h一个细汉gín-á直直行倚去古井边，伊tio̍h赶紧去kā chit-ê细汉gín-á抱起来。Chit-ê人是m̄是kah chit-ê细汉gín-áê父母有识似？m̄是。伊án-ne做是m̄是为tio̍h beh hō͘庄里ê人o-ló？m̄是。伊án-ne做kan-tāⁿ出tīm̄甘chit-ê细汉gín-á跋落去古井niā-niā。孟子讲，无慈悲怜悯心ê，m̄是人。

　　听讲中国人口有十四亿外，若是其中有一大堆lóng m̄是人，实在ēhông惊。Koh khahēhông烦恼ê是，chiah-ê m̄是「人」ê反对人流露出人性。七月初八hit工，中国媒体《澎湃新闻》驻日超过10年ê记者曾颖，tī直播新闻描述事发经过，除了o-ló安倍「为中日友好作出非常巨大ê贡献」，伊讲kah咙喉tīⁿ起来哭kah bē出声。真chē中国小粉红看kah诚受气kā出征，认为曾颖是为tio̍h安倍受害来伤心。曾颖事后有发文为家己「失态」会失礼，强调伊无应该kā个人情绪匟tī公众平台。咱犹ē记得，1989年六四天安门事件hit暗，日本NHK驻北京一位女记者报导一个少年人beh用身躯去挡战车ê时，伊满面目屎、哭kah bē chhè-khùi，连人tī东京NHKê主播mā哭掺落去.。In两位新闻工作者哭啥物？因为in有孟子讲ê恻隐之心，in是人。人，是按怎bē-sái哭？　　(220715)


注：「无恻隐之心，非人也。」（Bû chhek-ún chi sim, hui jîn iá） 《澎湃新闻》 请念华语