《绿色短评》

| | | 转寄

苏格兰beh koh独立公投,想起台湾!

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī

《 Le̍ksek Toánphêng 》   Lí Lâmhêng

    Scotland beh koh to̍kli̍p kongtâu, siūⁿkhí Tâioân!

2014 nî káugoe̍h cha̍ppeh, Scotland pān kòe chi̍t piàn to̍kli̍p kongtâu, kongtâu têba̍k sī, Scotland sī m̄ sī engkai chiâⁿ choh chi̍tê to̍kli̍p ê kokka? tôngì ê ū 1,617,989 phiò, chiàm 44.70%, put tôngì ê ū 2,001,926 phiò, chiàm 55.30%. To̍kli̍p kongtâu bô kòe. Chichhî Scotland to̍kli̍p ê tīniâⁿ hibāng ētàng ū nn̄g pái kongtâu, Scotland chènghú siútiúⁿ , siúsek pō͘tiúⁿ Nicola Sturgeon lúsū thêgī, mênî 2023 nî cha̍pgoe̍h cha̍pkáu kípān Scotland to̍kli̍p kongtâu. I íkeng hiòng Engkok siúsiòng Boris Johnson tì hâm, Chînkiû i ê chèngsek tôngì. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, nā sī siúsiòng m̄ tôngì, i ē the̍h chhiáⁿ chòeko hoatīⁿ chiamtùi Scotland to̍kli̍p kongtâu sī m̄ sī ha̍phoat chòchhut hoatlu̍t chhâikoat.

To̍kli̍p ho͘siaⁿ ná ē kohchài chhuthiān? si̍tchèsiōng Scotland to̍kli̍p ê siaⁿim itti̍t m̄bat siausit kòe. 2016 nî, Engkok choânbîn kongtâu chànsêng thoatlī Aubêng, tongsî Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ tio̍h sûisî iaukiû kíhêng tējī piàn Scotland to̍kli̍p kongtâu, inūi tī Engkok thoat Au kongtâu tiong, 62%ê Scotland soánbîn hoántùi thoat Au, kantāⁿ38% soánbîn chànsêng. Chichhî to̍kli̍p ê lâng jīnûi Scotland ê bīlâi engkai kakī koattēng, bô engkai kah kuiê liânha̍p ôngkok pa̍k choh chi̍tê. In jīnûi Scotland "hông thoat Au" tio̍h sī chi̍tê siōng hó ê lē.

  2021 nî gō͘goe̍h chhela̍k, Scotland gīhōe soánkí, Scotland Bîncho̍któng se̍kūi chēngka kàu 64 sek, soán chêng Scotland Bîncho̍któng kah Le̍k tóng ū piáusī, nā sī tī gīhōe soánkí tiong iâⁿ tio̍h siōng chē soánphiò, tio̍h beh thui chhut to̍kli̍p kongtâu kèe̍k. Soánkí kiatkó in chinchiàⁿ tī Scotland tēhng gīhōe tiong chiàm tosò͘ se̍kūi. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, tēhng gīhōe soánkí ê sènglī, koh ke Scotland tosò͘ soánbîn hoántùi thoat Au, ìsù sī kóng i chiángak tio̍h "kiông koh ū la̍t ê soánbîn siūkoân", chútiuⁿ kíhêng to̍kli̍p kongtâu chiâⁿ ū kàula̍t. Tānsī Engkok chènghú íkeng chhengchhó piáubêng, bē tôngì Scotland kohchài kíhêng to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chòeko hoatīⁿ chhâikoat ha̍phoat, tio̍h ēsái koh to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chhâikoat jīnûi put ha̍phoat, i kóng, Scotland Bîncho̍któng ē tī āu kài tōasoán tiong thêchhut Scotland to̍kli̍p ê chèngkiàn, hō͘ āu kài tōasoán chiâⁿ choh "si̍tchit siōng ê to̍kli̍p kongtâu".

Lán thè Scotland jînbîn hoaⁿhí, in oa̍h tī chinchiàⁿ chūiû bînchú ê só͘chāi, kóng beh to̍kli̍p kongtâu tio̍h ēsái to̍kli̍p kongtâu, bô siū khiónghat, to̍kli̍p kongtâu ē kòe bē kòe, kiatkó ánchóaⁿ lóng tio̍h iû choânthé Scotland jînbîn hūchek. Te̍kpia̍t ài chùì chi̍t tiám, Scotland kàu chitmá iûgoân sī Engkok ê chi̍tpō͘hūn.

  2005 nî saⁿgoe̍h cha̍psì, Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok tēng chi̍tê 《 Hoán hunlia̍t kokka hoat 》 kóng sī ūitio̍h beh tùihù Tâioân to̍kli̍p. Kiⁿî la̍kgoe̍h chhecha̍p, tī Sinkapho kíhêng ê tē 19 kài "香格里拉 tùiōe" tiong, Tiongkok kokhông pō͘tiúⁿ Gūi Hōnghô piáusī, Tiongkok kiankoat húnchhùi jīmhô "Tâito̍k" tô͘bô͘. I tiôngsin "Nā ū lâng tōatáⁿ káⁿ kā Tâioân hunlia̍t chhutkhì, goán ittēng ē bô sioh tāikè kah i siochiàn, ittēng chiàn kàu té."chioh mn̄g chi̍tē, Tâioân chū lâi m̄bat kah Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok ha̍p chòhóe kòe, goânpún tio̍h m̄bat ha̍p chòhóe ê nn̄gê kokka, sī beh ánchóaⁿ hunlia̍t chhutkhì leh? ná chhiūⁿ kiò nn̄gê bô kiathun ê to̍ksiná bēsái lîhun, kāngkhoán bô tōlí, kāngkhoán hóchhiò. Tâioân beh to̍kli̍p m̄ to̍kli̍p, kah Tiongkok siáⁿ tītōatāi?   (220708)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版


《 Le̍k-sek Toán-phêng 》   Lí Lâm-hêng

    Scotland beh koh to̍k-li̍p kong-tâu, siūⁿ-khí Tâi-oân!

2014 nî káu-goe̍h cha̍p-peh, Scotland pān kòe chi̍t piàn to̍k-li̍p kong-tâu, kong-tâu tê-ba̍k sī, Scotland sī m̄ sī eng-kai chiâⁿ choh chi̍t-ê to̍k-li̍p ê kok-ka? tông-ì ê ū 1,617,989 phiò, chiàm 44.70%, put tông-ì ê ū 2,001,926 phiò, chiàm 55.30%. To̍k-li̍p kong-tâu bô kòe. Chi-chhî Scotland to̍k-li̍p ê tīn-iâⁿ hi-bāng ē-tàng ū nn̄g pái kong-tâu, Scotland chèng-hú siú-tiúⁿ , siú-sek pō͘-tiúⁿ Nicola Sturgeon lú-sū thê-gī, mê-nî 2023 nî cha̍p-goe̍h cha̍p-káu kí-pān Scotland to̍k-li̍p kong-tâu. I í-keng hiòng Eng-kok siú-siòng Boris Johnson tì hâm, Chîn-kiû i ê chèng-sek tông-ì. Nicola Sturgeon pō͘-tiúⁿ piáu-sī, nā sī siú-siòng m̄ tông-ì, i ē the̍h chhiáⁿ chòe-ko hoat-īⁿ chiam-tùi Scotland to̍k-li̍p kong-tâu sī m̄ sī ha̍p-hoat chò-chhut hoat-lu̍t chhâi-koat.

To̍k-li̍p ho͘-siaⁿ ná ē koh-chài chhut-hiān? si̍t-chè-siōng Scotland to̍k-li̍p ê siaⁿ-im it-ti̍t m̄-bat siau-sit kòe. 2016 nî, Eng-kok choân-bîn kong-tâu chàn-sêng thoat-lī Au-bêng, tong-sî Nicola Sturgeon pō͘-tiúⁿ tio̍h sûi-sî iau-kiû kí-hêng tē-jī piàn Scotland to̍k-li̍p kong-tâu, in-ūi tī Eng-kok thoat Au kong-tâu tiong, 62%ê Scotland soán-bîn hoán-tùi thoat Au, kan-tāⁿ38% soán-bîn chàn-sêng. Chi-chhî to̍k-li̍p ê lâng jīn-ûi Scotland ê bī-lâi eng-kai ka-kī koat-tēng, bô eng-kai kah kui-ê liân-ha̍p ông-kok pa̍k choh chi̍t-ê. In jīn-ûi Scotland "hông thoat Au" tio̍h sī chi̍t-ê siōng hó ê lē.

  2021 nî gō͘-goe̍h chhe-la̍k, Scotland gī-hōe soán-kí, Scotland Bîn-cho̍k-tóng se̍k-ūi chēng-ka kàu 64 sek, soán chêng Scotland Bîn-cho̍k-tóng kah Le̍k tóng ū piáu-sī, nā sī tī gī-hōe soán-kí tiong iâⁿ tio̍h siōng chē soán-phiò, tio̍h beh thui chhut to̍k-li̍p kong-tâu kè-e̍k. Soán-kí kiat-kó in chin-chiàⁿ tī Scotland tē-hng gī-hōe tiong chiàm to-sò͘ se̍k-ūi. Nicola Sturgeon pō͘-tiúⁿ piáu-sī, tē-hng gī-hōe soán-kí ê sèng-lī, koh ke Scotland to-sò͘ soán-bîn hoán-tùi thoat Au, ì-sù sī kóng i chiáng-ak tio̍h "kiông koh ū la̍t ê soán-bîn siū-koân", chú-tiuⁿ kí-hêng to̍k-li̍p kong-tâu chiâⁿ ū kàu-la̍t. Tān-sī Eng-kok chèng-hú í-keng chheng-chhó piáu-bêng, bē tông-ì Scotland koh-chài kí-hêng to̍k-li̍p kong-tâu. Siat-sú chòe-ko hoat-īⁿ chhâi-koat ha̍p-hoat, tio̍h ē-sái koh to̍k-li̍p kong-tâu. Siat-sú chhâi-koat jīn-ûi put ha̍p-hoat, i kóng, Scotland Bîn-cho̍k-tóng ē tī āu kài tōa-soán tiong thê-chhut Scotland to̍k-li̍p ê chèng-kiàn, hō͘ āu kài tōa-soán chiâⁿ choh "si̍t-chit siōng ê to̍k-li̍p kong-tâu".

Lán thè Scotland jîn-bîn hoaⁿ-hí, in oa̍h tī chin-chiàⁿ chū-iû bîn-chú ê só͘-chāi, kóng beh to̍k-li̍p kong-tâu tio̍h ē-sái to̍k-li̍p kong-tâu, bô siū khióng-hat, to̍k-li̍p kong-tâu ē kòe bē kòe, kiat-kó án-chóaⁿ lóng tio̍h iû choân-thé Scotland jîn-bîn hū-chek. Te̍k-pia̍t ài chù-ì chi̍t tiám, Scotland kàu chit-má iû-goân sī Eng-kok ê chi̍t-pō͘-hūn.

  2005 nî saⁿ-goe̍h cha̍p-sì, Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok tēng chi̍t-ê 《 Hoán hun-lia̍t kok-ka hoat 》 kóng sī ūi-tio̍h beh tùi-hù Tâi-oân to̍k-li̍p. Kin-nî la̍k-goe̍h chhe-cha̍p, tī Sin-ka-pho kí-hêng ê tē 19 kài "香格里拉 tùi-ōe" tiong, Tiong-kok kok-hông pō͘-tiúⁿ Gūi Hōng-hô piáu-sī, Tiong-kok kian-koat hún-chhùi jīm-hô "Tâi-to̍k" tô͘-bô͘. I tiông-sin "Nā ū lâng tōa-táⁿ káⁿ kā Tâi-oân hun-lia̍t chhut-khì, goán it-tēng ē bô sioh tāi-kè kah i sio-chiàn, it-tēng chiàn kàu té."chioh mn̄g chi̍t-ē, Tâi-oân chū lâi m̄-bat kah Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok ha̍p chò-hóe kòe, goân-pún tio̍h m̄-bat ha̍p chò-hóe ê nn̄g-ê kok-ka, sī beh án-chóaⁿ hun-lia̍t chhut-khì leh? ná chhiūⁿ kiò nn̄g-ê bô kiat-hun ê to̍k-sin-á bē-sái lî-hun, kāng-khoán bô tō-lí, kāng-khoán hó-chhiò. Tâi-oân beh to̍k-li̍p m̄ to̍k-li̍p, kah Tiong-kok siáⁿ tī-tōa-tāi?   (220708)


2014年九月十八,苏格兰办过一遍独立公投,公投题目是:苏格兰是m̄是应该成作一个独立ê国家?同意ê有1,617,989票、占44.70%,不同意ê有2,001,926票、占55.30%。独立公投无过。支持苏格兰独立ê阵营希望ētàng有二次公投,苏格兰政府首长、首席部长斯透真(Nicola Sturgeon)女士提议,明年2023年十月十九举办苏格兰独立公投。伊已经向英国首相章孙(Boris Johnson)致函,寻求伊ê正式同意。斯透真部长表示,nā是首相m̄同意,伊ē提请最高法院针对苏格兰独立公投是m̄是合法做出法律裁决。

独立呼声náēkoh再出现?实际上苏格兰独立ê声音一直m̄-bat消失过。2016年,英国全民公投赞成脱离欧盟,当时斯透真部长tio̍h随时要求举行第二遍苏格兰独立公投,因为tī英国脱欧公投中,62%ê苏格兰选民反对脱欧,kan-tāⁿ38%选民赞成。支持独立ê人认为苏格兰ê未来应该家己决定,无应该kah kui个联合王国缚作一个。In认为苏格兰「hông脱欧」tio̍h是一个上好ê例。

  2021年五月初六,苏格兰议会选举,苏格兰民族党席位增加到64席,选前苏格兰民族党kah绿党有表示,nā是tī议会选举中赢tio̍h上chē选票,tio̍h beh 推出独立公投计划。选举结果in真正tī苏格兰地方议会中占多数席位。斯透真部长表示,地方议会选举ê胜利,koh加苏格兰多数选民反对脱欧,意思是讲伊掌握tio̍h「强koh有力ê选民授权」,主张举行独立公投chiâⁿ有够力。但是英国政府已经清楚表明,bē同意苏格兰koh再举行独立公投。设使最高法院裁决合法,tio̍hē-sái koh独立公投。设使裁决认为不合法,伊讲,苏格兰民族党ētī后届大选中提出苏格兰独立ê政见,hō͘后届大选成作「实质上ê独立公投」。

咱替苏格兰人民欢喜,in活tī真正自由民主ê所在,讲beh独立公投tio̍hē-sái独立公投、无受恐吓,独立公投ē过bē过,结果按怎lóng tio̍h由全体苏格兰人民负责。特别ài注意一点,苏格兰到chit-má犹原是英国ê一部分。

  2005年三月十四,中华人民共和国订一个《反分裂国家法》讲是为tio̍h beh对付台湾独立。今年六月初十,tī新加坡举行ê第19届「香格里拉对话」中,中国国防部长魏凤和表示,中国坚决粉碎任何「台独」图谋。伊重申「Nā有人大胆敢kā台湾分裂出去,阮一定ē无惜代价kah伊相战,一定战到底。」借问一下,台湾自来m̄-bat kah中华人民共和国合做伙过,原本tio̍h m̄-bat合做伙ê两个国家,是beh按怎分裂出去咧?ná像叫两个无结婚ê独身仔bē-sái离婚,仝款无道理、仝款好笑。台湾beh独立m̄独立,kah中国siáⁿ tī-tōa-tāi?  (220708)