《绿色短评》

 | | | 转寄

咱真欢喜，台湾加五蕊目睭！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2023.05.07



Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》 Lí Lâmhêng

Lán chin hoaⁿhí, Tâioân ke gō͘ lúi ba̍kchiu!

Sìgoe̍h jīla̍k, Li̍phoatīⁿ gōakau kah kokhông úigoânhōe iauchhiáⁿ Kokan kio̍ktiúⁿ Chhòa Bênggān, chiū "Τiongkiōng ho̍kha̍p sek uihia̍p tùi lán kok kokka anchoân ê énghióng" chìnhêng pòkò kah pīsûn. Tiongkok Kokbîntóng li̍púi Tân Ísìn chitsûn ê sî mn̄g kóng, Kokankio̍k chòekīn chit kúi nî tōaliōng kengsin tiānnáu siatpī, kah kokgōa chêngpò kikò͘ siatpī ū siosiâng ê só͘chāi, gōakài te̍kpia̍t koansim Tâioân kah Bíkok ê chêngpò ha̍pchok, Bíkok koh sī "Gō͘gán liânbêng" chêngpò kichè ê chi̍t khoân. Kokan kio̍ktiúⁿ Chhòa Bênggān tap sûn chíchhut, khaksi̍t tī chêng pò ha̍pchok pō͘hūn, tûliáu si̍tthé chêngpò kauliû ígōa, koh khah tio̍h kiànli̍p bānglō͘ cheksî thongpò kah liânhē ê kichè, só͘í tio̍h pianlia̍t ūsoàn lâi kengsin chugoân chongpī. Chhòa Bênggān kio̍ktiúⁿ piáusī, ē thàukòe póbi̍t hēthóng kauliû. Tâioân bo̍kchêng íkeng ū kah "Gō͘gán liânbêng" si̍tchè kauōaⁿ chêngpò, jîchhiáⁿ sī cheksîsèng・ê.

　　" Gō͘gán liânbêng" (Five Eyes) sī " Gō͘gán " gō͘ lúi ba̍kchiu,"liânbêng" sī lán ka ke・ê, che sī chi̍tê gígiân í kóng Enggí ūi Chú ê kokka ê chêngpò liânbêng, tī EngBí hia̍p tēng chi hā cho͘sêng ê kokchè chêngpò hunhióng thoânthé, sêngoân paukoat Òchiu, Canada, Niúselân, Engkok kah Bíkok gō͘ kok." Gō͘gán liânbêng" ê le̍ksú ùi tējī chhù sèkài tāichiàn Tôngbêngkok hoatpò͘ ê Tāiseiûⁿ Hiànchiuⁿ khaisí, chiànāu ūi tùihù So͘liân. 2001 nî káugoe̍h cha̍pit tī Bíkok hoatseng ê "911 sūkiāⁿ" liáuāu, chin kín tio̍h khoktián・khílâi, hoánkhóng tôngsî mā hônghoān kiōngtông te̍kjîn, ha̍pchok phahchō chi̍tê chêngpò so͘chi̍p bāng, kàmkhòng choân sèkài." Gō͘gán liânbêng"siōng chhutmiâ ê sī chhun chhiú kansia̍p Tiongkok ê华为. Chit gō͘ kok kah lângkang chêngpò, sìnhō chêngpò, anchoân chêngpò, tēlí chêngpò, kunsū chêngpò iúkoan ê chêngpò kikò͘ kah cho͘chit lóng paukoat chāilāi. Í Bíkok lâi kóng, paukoat ū Tiongiong Chêngpòkio̍k (CIA), Bíkok Kok hông Chêngpò kio̍k (DIA), Liânpang Tiâuchakio̍k (FBI), Bíkok Kokka Tēlí Khongkan Chêngpòkio̍k (NGA), Bíkok Kokka Anchoânkio̍k (NSA) téng kikò͘.

　　 Lán ìnsiōng siōng chhim ê chi̍t kiāⁿ sī, 2019 nî la̍kgoe̍h jījī, Hêngchèngīⁿ koân chàn chiap tio̍h " Gō͘gán liânbêng" thêkiong ê chêngchu, kóng lán Khóchhìīⁿ Chngsūpō͘ ū 59 bān pit kah Tâioân peh tōa chêngtī hēthóng siongkoan ê kòchu, gōasia̍p tī Bíkok bāngchām, pauhâm Kokankio̍k Ô・sèⁿ chêngpò chhùtiúⁿ kah Siā・sèⁿ jînsū chhùtiúⁿ, chiâⁿ choh kokan úniu. Kongbūoân kòchu hông gōasia̍p, hō͘ Húīⁿ kôchàn tōa tio̍hkiaⁿ. Hêngchèngīⁿ kokka chuthong anchoân hōepò sûisî khui ē inèng, tûliáu thongpò siongkoan tanūi ìn piàn ígōa, mā choânbīn chheng chhâ gōasia̍p koántō kah hông sia̍plāu ê kòchu hoānûi. Kinkì chuan koaⁿoân chheng chhâ kiatkó, bo̍kchêng í sótēng gōasia̍p kòchu sī ùi Khóchhìīⁿ Choânsūpō͘ ê chi̍t tâi tiānnáu chúki chhutkhì・ê, kengkòe chuliāu pítùi, hoathiān 2004 nî tio̍h hông chèng ji̍p "bo̍kbé thêngsek", bo̍kchêng kiámcha chaiiáⁿ hông sia̍plāu ê kòchu sī 2012 nî la̍kgoe̍h chhe lâu・ chhutkhì ê, hitê hēthóng tī 2015 nî saⁿgoe̍h chiū íkeng lo̍h sòaⁿ kengsin kòe, khiok iáu bô hoattō͘ phiahbián chuliāu gōasia̍p, siongkoan tanūi put pâitû sī ûisiu jînoân, lāi kúi ahsī骇客só͘ chò ê, íkeng khétāng tiâucha thêngsū hôngchí sūkiāⁿ khoktōa. Khàutûtiāu tiônghok siaplāu miâtoaⁿ, iáu ū 24 bān pit chuliāu, kîtiong ū 28,000 miâ koaⁿoân iáu tī goân tanūi jīm chit.

　　 Lán chin hoaⁿhí, tī chêngpò hongbīn, Tâioân ke gō͘ lúi ba̍kchiu. 　　(230427)

Chù, 华为 骇客　chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版


《 Le̍k-sek toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

Lán chin hoaⁿ-hí, Tâi-oân ke gō͘ lúi ba̍k-chiu!

Sì-goe̍h jī-la̍k, Li̍p-hoat-īⁿ gōa-kau kah kok-hông úi-goân-hōe iau-chhiáⁿ Kok-an kio̍k-tiúⁿ Chhòa Bêng-gān, chiū "Τiong-kiōng ho̍k-ha̍p sek ui-hia̍p tùi lán kok kok-ka an-choân ê éng-hióng" chìn-hêng pò-kò kah pī-sûn. Tiong-kok Kok-bîn-tóng li̍p-úi Tân Í-sìn chit-sûn ê sî mn̄g kóng, Kok-an-kio̍k chòe-kīn chit kúi nî tōa-liōng keng-sin tiān-náu siat-pī, kah kok-gōa chêng-pò ki-kò͘ siat-pī ū sio-siâng ê só͘-chāi, gōa-kài te̍k-pia̍t koan-sim Tâi-oân kah Bí-kok ê chêng-pò ha̍p-chok, Bí-kok koh sī "Gō͘-gán liân-bêng" chêng-pò ki-chè ê chi̍t khoân. Kok-an kio̍k-tiúⁿ Chhòa Bêng-gān tap sûn chí-chhut, khak-si̍t tī chêng- pò ha̍p-chok pō͘-hūn, tû-liáu si̍t-thé chêng-pò kau-liû í-gōa, koh khah tio̍h kiàn-li̍p bāng-lō͘ chek-sî thong-pò kah liân-hē ê ki-chè, só͘-í tio̍h pian-lia̍t ū-soàn lâi keng-sin chu-goân chong-pī. Chhòa Bêng-gān kio̍k-tiúⁿ piáu-sī, ē thàu-kòe pó-bi̍t hē-thóng kau-liû. Tâi-oân bo̍k-chêng í-keng ū kah "Gō͘-gán liân-bêng" si̍t-chè kau-ōaⁿ chêng-pò, jî-chhiáⁿ sī chek-sî-sèng-・ê.

　　" Gō͘-gán liân-bêng" (Five Eyes) sī " Gō͘-gán " gō͘ lúi ba̍k-chiu,"liân-bêng" sī lán ka ke-・ê, che sī chi̍t-ê gí-giân í kóng Eng-gí ūi Chú ê kok-ka ê chêng-pò liân-bêng, tī Eng-Bí hia̍p- tēng chi hā cho͘-sêng ê kok-chè chêng-pò hun-hióng thoân-thé, sêng-oân pau-koat Ò-chiu, Canada, Niú-se-lân, Eng-kok kah Bí-kok gō͘ kok." Gō͘-gán liân-bêng" ê le̍k-sú ùi tē-jī chhù sè-kài tāi-chiàn Tông-bêng-kok hoat-pò͘ ê Tāi-se-iûⁿ Hiàn-chiuⁿ khai-sí, chiàn-āu ūi tùi-hù So͘-liân. 2001 nî káu-goe̍h cha̍p-it tī Bí-kok hoat-seng ê "911 sū-kiāⁿ" liáu-āu, chin kín tio̍h khok-tián-・khí-lâi, hoán-khóng tông-sî mā hông-hoān kiōng-tông te̍k-jîn, ha̍p-chok phah-chō chi̍t-ê chêng-pò so͘-chi̍p bāng, kàm-khòng choân sè-kài." Gō͘-gán liân-bêng"siōng chhut-miâ ê sī chhun chhiú kan-sia̍p Tiong-kok ê华为. Chit gō͘ kok kah lâng-kang chêng-pò, sìn-hō chêng-pò, an-choân chêng-pò, tē-lí chêng-pò, kun-sū chêng-pò iú-koan ê chêng-pò ki-kò͘ kah cho͘-chit lóng pau-koat chāi-lāi. Í Bí-kok lâi kóng, pau-koat ū Tiong-iong Chêng-pò-kio̍k (CIA), Bí-kok Kok hông Chêng-pò kio̍k (DIA), Liân-pang Tiâu-cha-kio̍k (FBI), Bí-kok Kok-ka Tē-lí Khong-kan Chêng-pò-kio̍k (NGA), Bí-kok Kok-ka An-choân-kio̍k (NSA) téng ki-kò͘.

　　 Lán ìn-siōng siōng chhim ê chi̍t kiāⁿ sī, 2019 nî la̍k-goe̍h jī-jī, Hêng-chèng-īⁿ koân chàn chiap tio̍h " Gō͘-gán liân-bêng" thê-kiong ê chêng-chu, kóng lán Khó-chhì-īⁿ Chng-sū-pō͘ ū 59 bān pit kah Tâi-oân peh tōa chêng-tī hē-thóng siong-koan ê kò-chu, gōa-sia̍p tī Bí-kok bāng-chām, pau-hâm Kok-an-kio̍k Ô-・sèⁿ chêng-pò chhù-tiúⁿ kah Siā-・sèⁿ jîn-sū chhù-tiúⁿ, chiâⁿ choh kok-an ún-iu. Kong-bū-oân kò-chu hông gōa-sia̍p, hō͘ Hú-īⁿ kô-chàn tōa tio̍h-kiaⁿ. Hêng-chèng-īⁿ kok-ka chu-thong an-choân hōe-pò sûi-sî khui ē in-èng, tû-liáu thong-pò siong-koan tan-ūi ìn piàn í-gōa, mā choân-bīn chheng chhâ gōa-sia̍p koán-tō kah hông sia̍p-lāu ê kò-chu hoān-ûi. Kin-kì chu-an koaⁿ-oân chheng chhâ kiat-kó, bo̍k-chêng í só-tēng gōa-sia̍p kò-chu sī ùi Khó-chhì-īⁿ Choân-sū-pō͘ ê chi̍t tâi tiān-náu chú-ki chhut-khì-・ê, keng-kòe chu-liāu pí-tùi, hoat-hiān 2004 nî tio̍h hông chèng ji̍p "bo̍k-bé thêng-sek", bo̍k-chêng kiám-cha chai-iáⁿ hông sia̍p-lāu ê kò-chu sī 2012 nî la̍k-goe̍h chhe lâu-・ chhut-khì ê, hit-ê hē-thóng tī 2015 nî saⁿ-goe̍h chiū í-keng lo̍h sòaⁿ keng-sin kòe, khiok iáu bô hoat-tō͘ phiah-bián chu-liāu gōa-sia̍p, siong-koan tan-ūi put pâi-tû sī ûi-siu jîn-oân, lāi kúi ah-sī骇客só͘ chò ê, í-keng khé-tāng tiâu-cha thêng-sū hông-chí sū-kiāⁿ khok-tōa. Khàu-tû-tiāu tiông-hok siap-lāu miâ-toaⁿ, iáu ū 24 bān pit chu-liāu, kî-tiong ū 28,000 miâ koaⁿ-oân iáu tī goân tan-ūi jīm chit.

　　 Lán chin hoaⁿ-hí, tī chêng-pò hong-bīn, Tâi-oân ke gō͘ lúi ba̍k-chiu. 　　(230427)

Chù, 华为 骇客　chhiáⁿ liām Hôa-gí




四月二六，立法院外交kah国防委员会邀请国安局长蔡明彦，就「中共复合式威胁对咱国国家安全ê影响」进行报告kah备询。中国国民党立委陈以信质询ê时问讲，国安局最近chit几年大量更新电脑设备，kah国外情报机构设备有相siângê所在，外界特别关心台湾kah美国ê情报合作，美国koh是「五眼联盟」情报机制ê一环。国安局长蔡明彦答询指出，确实tī情报合作部分，除了实体情报交流以外，koh khah tio̍h建立网路即时通报kah联系ê机制，所以tio̍h编列预算来更新资源装备。蔡明彦局长表示，ē透过保密系统交流。台湾目前已经有kah「五眼联盟」实际交换情报，而且是即时性ê。

　　「五眼联盟」（Five Eyes）是「五眼」五蕊目睭，「联盟」是咱ka加ê，che是一个语言以讲英语为主ê国家ê情报联盟，tī英美协定之下组成ê国际情报分享团体，成员包括澳洲、加拿大、纽西兰、英国kah美国五国。「五眼联盟」ê历史ùi第二次世界大战同盟国发布ê大西洋宪章开始，战后为对付苏联。2001年九月十一日tī美国发生ê「911事件」了后，真紧tio̍h扩展起来，反恐同时mā防范共同敌人，合作打造一个情报搜集网，监控全世界。「五眼联盟」上出名ê是伸手干涉中国ê华为。Chit五国kah人工情报、信号情报、安全情报、地理情报、军事情报有关ê情报机构kah组织lóng包括在内。以美国来讲，包括有中央情报局（CIA）、美国国防情报局（DIA）、联邦调查局（FBI）、美国国家地理空间情报局（NGA）、美国国家安全局（NSA）等机构。

　　咱印象上深ê一件是，2019年六月二二，行政院高层接tio̍h「五眼联盟」提供ê情资，讲咱考试院铨叙部有59万笔kah台湾八大情治系统相关ê个资，外泄tī美国网站，包含国安局王姓情报处长kah谢姓人事处长，成作国安隐忧。公务员个资hông外泄，hō͘府院高层大tio̍h惊。行政院国家资通安全会报随时开会因应，除了通报相关单位应变以外，mā全面清查外泄管道kah hông泄露ê个资范围。根据资安官员清查结果，目前已锁定外泄个资是ùi考试院铨叙部ê一台电脑主机出去ê，经过资料比对，发现2004年tio̍h hông植入「木马程式」，目前检查知影hông泄露ê个资是2012年六月初流出去ê，hit-ê系统tī 2015年三月tio̍h已经落线更新过，却犹无法度避免资料外泄，相关单位不排除是维修人员、内鬼ah是骇客所做ê，已经启动调查程序防止事件扩大。扣除掉重复泄漏名单，犹有24万笔资料，其中有28,000名官员犹tī原单位任职。

　　咱真欢喜，tī情报方面，台湾加五蕊目睭。　　(230427)

注：华为 骇客　　请念华语