《绿色短评》

 | | | 转寄

Tōng破中国ê Ke-kui！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2023.02.19

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　　　　　　　　　　　Tōng phòa Tiongkok ê Kekui!

　　 Bíkok sîkan jīgoe̍h chhesì, chi̍t chiah Bíkok chiàntàuki tī Bítang ê lâm Khālolâiná chiu ê háihōaⁿ kā chi̍t lia̍p Tiongkok "kantia̍p khìkiû" phah・lo̍hlâi. Jīgoe̍h chhela̍k, Tiongkok gōakaupō͘ koaⁿbāng ê sinbûn kó kóng, Tiongkok gōakaupō͘ hù pō͘tiúⁿ chhegō͘ "hōngbēng tāipiáu Tiongkok chènghú", hiòng Bíkok chù Hôa sáikoán hūchekjîn thêchhut giâmchiàⁿ kausia̍p. Hù pō͘tiúⁿ Siā Hong têngsin, Tiongkok bînēng bô lâng huitêng gō͘ ji̍p Bíkok niákhong oânchoân sī inūi putkhó khòngle̍k tìsú ê ìgōa, ngó͘hoat sūkiāⁿ; Bíkok khiok bô beh thiaⁿ goán ê ōe, chipì tùi tútú beh līkhui Bíkok niá khong ê bînēng huitêng lāmiōng búle̍k, bênghián hoánèng kòetō͘, giâmtiōng ûihoán kokchèhoat chengsîn kah kokchè koànlē.

　　 Chitlia̍p "kantia̍p khìkiû" ( Tiongkok kóng sī "bô lâng huitêng") thiaⁿkóng sī ùi Tiongkok Sechōng khí poe, kengkòe Tiongkok, poekòe Ji̍tpún lâmpō͘ chìnji̍p Thàipêngiûⁿ liáuāu, hiòng saipak honghiòng poe khì kàu Bíkok ê Alaska, poe lo̍hlâi Canada, jīgoe̍h chheit ū lâng hoathiān i tī Bíkok saipakpō͘ ê Montana chiu ê Billengs khongtiong.Bíkok bô tī tēit sî ka phah・lo̍hlâi, Bíkok chóngthóng hông mē kah chhàuthâu.

　　 lán ùi chit lia̍p "kantia̍p khìkiû" mā tio̍h oló Tiongkok ê khoki chìnpō͘, itpoaⁿ ê bînhâng huiki siōng koân pe kàu 12 konglí koân, kunki pe kàu 20 konglí koân, chit lia̍p "kantia̍p khìkiû" pe kàu 24 konglí chì 37 konglí koân.. itpoaⁿ koanchhek khìsiōng ê khìkiû kúi tiámcheng tio̍h ē phòa, chit lia̍p "kantia̍p khìkiû" ētàng tòng kui lépài, siongtong bô kántan.

　　 Khìkiû lán Tâioânōe kiò choh kekuá, tûliáu púnì, lēnggōa chi̍tê ìsù sī kóngōe siuⁿ phònghong kah pe̍hchha̍t ōe hun bē chhengchhó, ū lâng thiaⁿ bē lo̍hkhì tio̍h kā tōng phòa kekui. Lán chitma tio̍h lâi tōng phòa Tiongkok kekui, Tiongkok kóng chit lia̍p "kantia̍p khìkiû" sī Tiongkok bînēng・ê. Kūnî peh・goe̍h, Tiongkok ê bôlângki itchài poelâi Κimmn̂g lia̍ttó jiáuloān, Tiongkok mā kóng he sī bînkan・ê, lí káⁿ ài sìn? tējī, Tiongkok kóng sī gō͘ ji̍p Bíkok niákhong. Chit lia̍p "kantia̍p khìkiû" tûliáu ū chi̍t tōa pâi thàṳônglêng pán tiāntî kiòngèng tiānle̍k ígōa, ēbīn ê gîkhì paukoat lûita̍t, thoânkámkhì kah thongsìn siatpī, tī Tiongkok oânchoân ētàng iâukhòng, bôkhólêng gō͘ ji̍p Bíkok niákhong. Tiongkok kóng inūi putkhó khòngle̍k tìsú ê ìgōa, mā sī pûn kekui.

Khìsiōngha̍kka kóng, tī Tiongkok kah Pakbí chi kan ê pak Thàipêngiûⁿ khue̍k, sio̍k tī saihong. Chòekīn chi̍ttōaⁿ sîkan, tī 9,000 kàu 1 bān kongchhioh kokhong ísiōng ê chitê Thàipêngiûⁿ khue̍k, hongsok sī múi siósî 240 konglí á・sī ísiōng, tī chitê khue̍k hongsok pēng bô hoánsiông. Tiongkok kóng Bíkok giâmtiōng ûihoán kokchèhoat chengsîn kah kokchè koànlē. 2019 nî, Tiongkok khong0kun ū hoatpò͘ chi̍t ki iáⁿphìⁿ, Tiongkok khongkun huihêngoân Búhui chiap tio̍h téngsi bēnglēng, tī 10 huncheng lāi oânsêng 歼10C chiànki chng tôaⁿ khípoe, jîchhiáⁿ tī chítēng khonge̍k ēng ba̍kchiu khòaⁿ hoathiān "chiànki téngthâu kúi konglí só͘chāi ū chi̍t lia̍p pe̍hsek kiû hêng khongphiaumi̍h", khaktēng kai bo̍kphiau sī ū tōngle̍k ê bôlâng khìkiû. Keng chíhui kikò͘ giânphòaⁿ, jīnûi che huisiông ū khólêng sī pa̍t kok ê chhiau koânkhong chinchhat khìkiû, ūitio̍h siautû i tùi Tiongkok khonghông anchoân ê uihia̍p, sûisî hālēng huihêngoân hoatsiā búkhì kā i phah tiāu. Ánne sī siáⁿmi̍h kokchèhoat chengsîn kah kokchè koànlē? tōng phòa Tiongkok ê kekui! (230210)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》　　 Lí Lâm-hêng

　　　　　　　　　　　Tōng phòa Tiong-kok ê Ke-kui!

　　 Bí-kok sî-kan jī-goe̍h chhe-sì, chi̍t chiah Bí-kok chiàn-tàu-ki tī Bí-tang ê lâm Khā-lo-lâi-ná chiu ê hái-hōaⁿ kā chi̍t lia̍p Tiong-kok "kan-tia̍p khì-kiû" phah-・lo̍h-lâi. Jī-goe̍h chhe-la̍k, Tiong-kok gōa-kau-pō͘ koaⁿ-bāng ê sin-bûn- kó kóng, Tiong-kok gōa-kau-pō͘ hù pō͘-tiúⁿ chhe-gō͘ "hōng-bēng tāi-piáu Tiong-kok chèng-hú", hiòng Bí-kok chù Hôa sái-koán hū-chek-jîn thê-chhut giâm-chiàⁿ kau-sia̍p. Hù pō͘-tiúⁿ Siā Hong têng-sin, Tiong-kok bîn-ēng bô lâng hui-têng gō͘ ji̍p Bí-kok niá-khong oân-choân sī in-ūi put-khó khòng-le̍k tì-sú ê ì-gōa, ngó͘-hoat sū-kiāⁿ; Bí-kok khiok bô beh thiaⁿ goán ê ōe, chip-ì tùi tú-tú beh lī-khui Bí-kok niá khong ê bîn-ēng hui-têng lām-iōng bú-le̍k, bêng-hián hoán-èng kòe-tō͘, giâm-tiōng ûi-hoán kok-chè-hoat cheng-sîn kah kok-chè koàn-lē.

　　 Chit-lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" ( Tiong-kok kóng sī "bô lâng hui-têng") thiaⁿ-kóng sī ùi Tiong-kok Se-chōng khí poe, keng-kòe Tiong-kok, poe-kòe Ji̍t-pún lâm-pō͘ chìn-ji̍p Thài-pêng-iûⁿ liáu-āu, hiòng sai-pak hong-hiòng poe khì kàu Bí-kok ê Alaska, poe lo̍h-lâi Canada, jī-goe̍h chhe-it ū lâng hoat-hiān i tī Bí-kok sai-pak-pō͘ ê Montana chiu ê Billengs khong-tiong.Bí-kok bô tī tē-it sî ka phah-・lo̍h-lâi, Bí-kok chóng-thóng hông mē kah chhàu-thâu.

　　 lán ùi chit lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" mā tio̍h o-ló Tiong-kok ê kho-ki chìn-pō͘, it-poaⁿ ê bîn-hâng hui-ki siōng koân pe kàu 12 kong-lí koân, kun-ki pe kàu 20 kong-lí koân, chit lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" pe kàu 24 kong-lí chì 37 kong-lí koân.. it-poaⁿ koan-chhek khì-siōng ê khì-kiû kúi tiám-cheng tio̍h ē phòa, chit lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" ē-tàng tòng kui lé-pài, siong-tong bô kán-tan.

　　 Khì-kiû lán Tâi-oân-ōe kiò choh ke-ku-á, tû-liáu pún-ì, lēng-gōa chi̍t-ê ì-sù sī kóng-ōe siuⁿ phòng-hong kah pe̍h-chha̍t ōe hun bē chheng-chhó, ū lâng thiaⁿ bē lo̍h-khì tio̍h kā tōng phòa ke-kui. Lán chit-ma tio̍h lâi tōng phòa Tiong-kok ke-kui, Tiong-kok kóng chit lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" sī Tiong-kok bîn-ēng-・ê. Kū-nî peh-・goe̍h, Tiong-kok ê bô-lâng-ki it-chài poe-lâi Κim-mn̂g lia̍t-tó jiáu-loān, Tiong-kok mā kóng he sī bîn-kan-・ê, lí káⁿ ài sìn? tē-jī, Tiong-kok kóng sī gō͘ ji̍p Bí-kok niá-khong. Chit lia̍p "kan-tia̍p khì-kiû" tû-liáu ū chi̍t tōa pâi thài-iông-lêng pán tiān-tî kiòng-èng tiān-le̍k í-gōa, ē-bīn ê gî-khì pau-koat lûi-ta̍t, thoân-kám-khì kah thong-sìn siat-pī, tī Tiong-kok oân-choân ē-tàng iâu-khòng, bô-khó-lêng gō͘ ji̍p Bí-kok niá-khong. Tiong-kok kóng in-ūi put-khó khòng-le̍k tì-sú ê ì-gōa, mā sī pûn ke-kui.

Khì-siōng-ha̍k-ka kóng, tī Tiong-kok kah Pak-bí chi kan ê pak Thài-pêng-iûⁿ khu-e̍k, sio̍k tī sai-hong. Chòe-kīn chi̍t-tōaⁿ sî-kan, tī 9,000 kàu 1 bān kong-chhioh ko-khong í-siōng ê chit-ê Thài-pêng-iûⁿ khu-e̍k, hong-sok sī múi sió-sî 240 kong-lí á-・sī í-siōng, tī chit-ê khu-e̍k hong-sok pēng bô hoán-siông. Tiong-kok kóng Bí-kok giâm-tiōng ûi-hoán kok-chè-hoat cheng-sîn kah kok-chè koàn-lē. 2019 nî, Tiong-kok khong0kun ū hoat-pò͘ chi̍t ki iáⁿ-phìⁿ, Tiong-kok khong-kun hui-hêng-oân Bú-hui chiap tio̍h téng-si bēng-lēng, tī 10 hun-cheng lāi oân-sêng 歼-10C chiàn-ki chng tôaⁿ khí-poe, jî-chhiáⁿ tī chí-tēng khong-e̍k ēng ba̍k-chiu khòaⁿ hoat-hiān "chiàn-ki téng-thâu kúi kong-lí só͘-chāi ū chi̍t lia̍p pe̍h-sek kiû hêng khong-phiau-mi̍h", khak-tēng kai bo̍k-phiau sī ū tōng-le̍k ê bô-lâng khì-kiû. Keng chí-hui ki-kò͘ giân-phòaⁿ, jīn-ûi che hui-siông ū khó-lêng sī pa̍t kok ê chhiau koân-khong chin-chhat khì-kiû, ūi-tio̍h siau-tû i tùi Tiong-kok khong-hông an-choân ê ui-hia̍p, sûi-sî hā-lēng hui-hêng-oân hoat-siā bú-khì kā i phah tiāu. Án-ne sī siáⁿ-mi̍h kok-chè-hoat cheng-sîn kah kok-chè koàn-lē? tōng phòa Tiong-kok ê ke-kui! (230210)



　　美国时间二月初四，一只美国战斗机tī美东ê南Khā-lo-lâi-ná州ê海岸kā一粒中国「间谍气球」拍落来。二月初六，中国外交部官网ê新闻稿讲，中国外交部副部长初五「奉命代表中国政府」，向美国驻华使馆负责人提出严正交涉。副部长谢锋重申，中国民用无人飞艇误入美国领空完全是因为不可抗力致使ê意外、偶发事件；美国却无beh听阮ê话，执意对tú-túbeh离开美国领空ê民用飞艇滥用武力，明显反应过度，严重违反国际法精神kah国际惯例。

　　Chit粒「间谍气球」（中国讲是「无人飞艇」）听讲是ùi中国西藏起飞，经过中国，飞过日本南部进入太平洋了后，向西北方向飞去到美国êAlaska，飞落来加拿大，二月初一有人发现伊tī美国西北部êMontana州ê Billings空中。 美国无tī第一时ka拍落来，美国总统hông骂kah臭头。

　　咱ùi chit粒「间谍气球」mā tio̍ho-ló中国ê科技进步，一般ê民航飞机上koân飞到12公里koân，军机飞到20公里koân，chit粒「间谍气球」飞到24公里至37公里koân.。一般观测气象ê气球几点钟tio̍hē破，chit粒「间谍气球」ētàng挡kui礼拜，相当无简单。

　　气球咱台湾话叫作ke-ku-á，除了本意，另外一个意思是讲话siuⁿ膨风kah白贼话分bē清楚，有人听bē落去tio̍h kā撞破ke-kui。咱chit-ma tio̍h来撞破中国ke-kui：中国讲chit粒「间谍气球」是中国民用ê。旧年八月，中国ê无人机一再飞来金门列岛扰乱，中国mā讲he是民间ê，你敢爱信？第二，中国讲是误入美国领空。chit粒「间谍气球」除了有一大排太阳能板电池供应电力以外，下面ê仪器包括雷达、传感器kah通信设备，tī中国完全ē-tàng遥控，无可能误入美国领空。中国讲因为不可抗力致使ê意外，mā是pûn ke-kui。

气象学家讲，tī中国kah北美之间ê北太平洋区域，属于西风。最近一段时间，tī9,000到1万公尺高空以上ê chit-ê太平洋区域，风速是每小时240公里抑是以上，tī chit-ê区域风速并无反常。中国讲美国严重违反国际法精神kah国际惯例。2019年，中国空军有发布一支影片，中国空军飞行员武辉接tio̍h顶司命令，tī 10分钟内完成歼-10C战机装弹起飞，而且tī指定空域用目睭看发现「战机顶头几公里所在有一粒白色球形空飘物」，确定该目标是有动力ê无人气球。经指挥机构研判，认为che非常有可能是别国ê超高空侦察气球，为tio̍h消除伊对中国空防安全ê威胁，随时下令飞行员发射武器kā伊拍掉。Án-ne是啥物国际法精神kah国际惯例？tōng破中国ê ke-kui！ (230210)