《绿色短评》

 | | | 转寄

完全民主ê国家，人民有练siáu话ê自由！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.03.06

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī


《 Le̍ksek toánphêng 》 Lí Lâmhêng

Oânchoân bînchú ê kokka, jînbîn ū liān siáuōe ê chūiû!

Jīgoe̍h chhe, Engkok 《 Kengchèha̍kjin 》 kongpò͘ 2021 nî choân sèkài bînchú chísò͘, móahun 10 hun, kiatkó hiánsī lán kok chóng tithun 8.99, hông lia̍t ji̍p "oânchoân bînchú" ê kokka, tī choân sèkài pâi miâ tēpeh, iâⁿkòe Òchiu, Sūisū, Hôlân, Canada, Tekkok, tongjiân iâⁿkòe tēcha̍p la̍k miâ ê Lâmhân kah tē cha̍pchhit miâ ê Ji̍tpún.

Kengchèha̍kjin Tìkhò͘ (EIU) ùi 2006 nî khaisí chèchok nîtō͘ bînchú chí sò͘, gō͘ hāng chípio hunpia̍t sī, soánkí kòethêng kah togoânsèng, chènghú ūnchok chōnghóng, chèngtī chhamú, chèngtī bûnhòa, kongbîn chūiû. Chóng hun 8 hun ísiōng lia̍tji̍p "oânchoân bînchú" kokka, 6 hun chì 8 hun sǹgchoh "ū khoatsit ê bînchú" kokka, 4 hun chì 6 hun sǹg sī "hūnha̍p hêng chèngkoân" kokka, 4 hun íhā hōchoh "uikoân chèngkoân" kokka.

　　 Choân sèkài ū jīcha̍pit ê "oânchoân bînchú" kokka, ū gō͘cha̍psaⁿ ê "ū khoatsit ê bînchú" kokka, ū saⁿcha̍psì ê "hūnha̍p hêng chèngkoân" kokka, ū gō͘cha̍pkáu ê"uikoân chèngkoân" kokka. Nāsī í jînkháu pílē lâi sǹg, choân sèkài kanta ū 45.7% ê lâng sengoa̍h tī "oânchoân bînchú" á・sī "ū khoatsit ê bînchú" kokka, m̄ nā bô kàu pòaⁿsò͘, jîchhiáⁿ kah 2020 nî ê 49.4% lâi pí mā sī thèpō͘. Píkàu khílâi, choân sèkài ū chhiaukòe saⁿhunchiit ê lâng sengoa̍h tī uikoân thóngtī chi hā, paukoat ū cha̍psì ek jînkháu ê Tiongkok.

Kóngtio̍h Tiongkok, bînchú sī kah Tâioân oânchoân bē pítit, tēit hāng chípio "soánkí kòethêng kah togoânsèng", Tiongkok tittio̍h lêng hun, Tâioân tittio̍h móa hun 10 hun; tēgō͘ hāng chípio "kongbîn chūiû", Tiongkok tittio̍h 0.88 hun, Tâioân tittio̍h 9.41 hun, chitê tan hāng Tâioân pâimiâ sèkài tējī.

　　 Tiongkok Kokbîntóng piàⁿ choântóng ê la̍t chhuitōng sù tāi kongtâu àn, kūnî cha̍pjīgoe̍h cha̍ppeh àm, chaiiáⁿ sù tāi kongtâu àn lóngchóng sukhì liáuāu, Tiongkok Kokbîntóng Chu Li̍plûn chúse̍k kèngjiân kóng,"tùi Tâioân sin ê bînchú to̍kchhâi chènghú lâi kóng sī chi̍tê sènglī."ónghùi Chu Li̍plûn chúse̍k ū khì Bíkok liûha̍k, iáu m̄chaiiáⁿ choân sèkài bô hitlō "bînchú to̍kchhâi chènghú", mā bô hitlō "to̍kchhâi bînchú chènghú". Kūnî cha̍pjīgoe̍h, Tiongkok Kokbîntóng chêng chúse̍k, Tionghôa Bînkok chêngchóngthóng Má Engkiú tâusu mûithé kongkek Chhòa Engbûn chóngthóng chipchèng chi hā, chènghú ê piáuhiān m̄nā lī bînchú lú lâi lú hn̄g, tiantò sī lú kiâⁿ lú óa "put chūiû ê bînchú". Kúi kògoe̍h āu, Engkok 《 Kengchèha̍kjîn 》 kongpò͘ 2021 choân sèkài bînchú chísò͘, Tâioân sī "oânchoân bînchú" ê kokka, hiônghiông kā Má Engkiú siàn chhùiphóe, sèkan ná ū siáⁿmi̍h "put chūiû ê bînchú"!

　　 Engkok 《 Kengchèha̍kjîn 》 tìkhò͘ kong pò͘ 2021 choân sèkài bînchú chísò͘, lāité ū chi̍t hāng sī kongbîn chūiû, khòaⁿtio̍h Tiongkok Kokbîntóng chúse̍k Chu Li̍plûn, Tiongkok Kokbîntóng chêngchúse̍k, Tionghôa Bînkok chêngchóngthóng Má Engkiú ô͘pe̍h liān siáuōe, hō͘ choân sèkài ê lâng khaksi̍t siongsìn, Tâioân ūiáⁿ sī oânchoân chūiû ê kokka! (220218)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng

Oân-choân bîn-chú ê kok-ka, jîn-bîn ū liān siáu-ōe ê chū-iû!

Jī-goe̍h chhe, Eng-kok 《 Keng-chè-ha̍k-jin 》 kong-pò͘ 2021 nî choân sè-kài bîn-chú chí-sò͘, móa-hun 10 hun, kiat-kó hián-sī lán kok chóng tit-hun 8.99, hông lia̍t ji̍p "oân-choân bîn-chú" ê kok-ka, tī choân sè-kài pâi miâ tē-peh, iâⁿ-kòe Ò-chiu, Sūi-sū, Hô-lân, Canada, Tek-kok, tong-jiân iâⁿ-kòe tē-cha̍p la̍k miâ ê Lâm-hân kah tē cha̍p-chhit miâ ê Ji̍t-pún.

Keng-chè-ha̍k-jin Tì-khò͘ (EIU) ùi 2006 nî khai-sí chè-chok nî-tō͘ bîn-chú chí sò͘, gō͘ hāng chí-pio hun-pia̍t sī, soán-kí kòe-thêng kah to-goân-sèng, chèng-hú ūn-chok chōng-hóng, chèng-tī chham-ú, chèng-tī bûn-hòa, kong-bîn chū-iû. Chóng hun 8 hun í-siōng lia̍t-ji̍p "oân-choân bîn-chú" kok-ka, 6 hun chì 8 hun sǹg-choh "ū khoat-sit ê bîn-chú" kok-ka, 4 hun chì 6 hun sǹg sī "hūn-ha̍p hêng chèng-koân" kok-ka, 4 hun í-hā hō-choh "ui-koân chèng-koân" kok-ka.

　　 Choân sè-kài ū jī-cha̍p-it ê "oân-choân bîn-chú" kok-ka, ū gō͘-cha̍p-saⁿ ê "ū khoat-sit ê bîn-chú" kok-ka, ū saⁿ-cha̍p-sì ê "hūn-ha̍p hêng chèng-koân" kok-ka, ū gō͘-cha̍p-káu ê"ui-koân chèng-koân" kok-ka. Nā-sī í jîn-kháu pí-lē lâi sǹg, choân sè-kài kan-ta ū 45.7% ê lâng seng-oa̍h tī "oân-choân bîn-chú" á-・sī "ū khoat-sit ê bîn-chú" kok-ka, m̄ nā bô kàu pòaⁿ-sò͘, jî-chhiáⁿ kah 2020 nî ê 49.4% lâi pí mā sī thè-pō͘. Pí-kàu khí-lâi, choân sè-kài ū chhiau-kòe saⁿ-hun-chi-it ê lâng seng-oa̍h tī ui-koân thóng-tī chi hā, pau-koat ū cha̍p-sì ek jîn-kháu ê Tiong-kok.

Kóng-tio̍h Tiong-kok, bîn-chú sī kah Tâi-oân oân-choân bē pí--tit, tē-it hāng chí-pio "soán-kí kòe-thêng kah to-goân-sèng", Tiong-kok tit-tio̍h lêng hun, Tâi-oân tit-tio̍h móa hun 10 hun; tē-gō͘ hāng chí-pio "kong-bîn chū-iû", Tiong-kok tit-tio̍h 0.88 hun, Tâi-oân tit-tio̍h 9.41 hun, chit-ê tan hāng Tâi-oân pâi-miâ sè-kài tē-jī.

　　 Tiong-kok Kok-bîn-tóng piàⁿ choân-tóng ê la̍t chhui-tōng sù tāi kong-tâu àn, kū-nî cha̍p-jī-goe̍h cha̍p-peh àm, chai-iáⁿ sù tāi kong-tâu àn lóng-chóng su--khì liáu-āu, Tiong-kok Kok-bîn-tóng Chu Li̍p-lûn chú-se̍k kèng-jiân kóng,"tùi Tâi-oân sin ê bîn-chú to̍k-chhâi chèng-hú lâi kóng sī chi̍t-ê sèng-lī."óng-hùi Chu Li̍p-lûn chú-se̍k ū khì Bí-kok liû-ha̍k, iáu m̄-chai-iáⁿ choân sè-kài bô hit-lō "bîn-chú to̍k-chhâi chèng-hú", mā bô hit-lō "to̍k-chhâi bîn-chú chèng-hú". Kū-nî cha̍p-jī-goe̍h, Tiong-kok Kok-bîn-tóng chêng chú-se̍k, Tiong-hôa Bîn-kok chêng-chóng-thóng Má Eng-kiú tâu-su mûi-thé kong-kek Chhòa Eng-bûn chóng-thóng chip-chèng chi hā, chèng-hú ê piáu-hiān m̄-nā lī bîn-chú lú lâi lú hn̄g, tian-tò sī lú kiâⁿ lú óa "put chū-iû ê bîn-chú". Kúi kò-goe̍h āu, Eng-kok 《 Keng-chè-ha̍k-jîn 》 kong-pò͘ 2021 choân sè-kài bîn-chú chí-sò͘, Tâi-oân sī "oân-choân bîn-chú" ê kok-ka, hiông-hiông kā Má Eng-kiú siàn chhùi-phóe, sè-kan ná ū siáⁿ-mi̍h "put chū-iû ê bîn-chú"!

　　 Eng-kok 《 Keng-chè-ha̍k-jîn 》 tì-khò͘ kong pò͘ 2021 choân sè-kài bîn-chú chí-sò͘, lāi-té ū chi̍t hāng sī kong-bîn chū-iû, khòaⁿ-tio̍h Tiong-kok Kok-bîn-tóng chú-se̍k Chu Li̍p-lûn, Tiong-kok Kok-bîn-tóng chêng-chú-se̍k, Tiong-hôa Bîn-kok chêng-chóng-thóng Má Eng-kiú ô͘-pe̍h liān siáu-ōe, hō͘ choân sè-kài ê lâng khak-si̍t siong-sìn, Tâi-oân ū-iáⁿ sī oân-choân chū-iû ê kok-ka! (220218)



二月初，英国《经济学人》公布2021年全世界民主指数，满分10分、结果显示咱国总得分8.99，hông列入「完全民主」ê国家，tī全世界排名第八，赢过澳洲、瑞士、荷兰、加拿大、德国，当然赢过第十六名ê南韩kah第十七名ê日本。

经济学人智库（EIU）ùi 2006年开始制作年度民主指数，五项指标分别是：选举过程kah多元性、政府运作状况、政治参与、政治文化、公民自由。总分8分以上列入「完全民主」国家，6分至8分算作「有缺失ê民主」国家，4分至6分算是「混合型政权」国家，4分以下号作「威权政权」国家。

　　全世界有二十一个「完全民主」国家，有五十三个「有缺失ê民主」国家，有三十四个「混合型政权」国家，有五十九 个「威权政权」国家。若是以人口比例来算，全世界kan-ta有45.7% ê人生活tī「完全民主」á是「有缺失ê民主」国家，m̄ nā无到半数，而且kah 2020年ê 49.4%来比mā是退步。比较起来，全世界有超过三分之一ê人生活tī威权统治之下，包括有十四亿人口ê中国。

讲tio̍h中国，民主是kah台湾完全bē比得，第一项指标「选举过程kah多元性」，中国得tio̍h零分、台湾得tio̍h满分10分；第五项指标「公民自由」，中国得tio̍h 0.88分、台湾得tio̍h 9.41分，chit-ê单项台湾排名世界第二。

　　中国国民党piàⁿ全党ê力推动四大公投案，旧年十二月十八暗，知影四大公投案lóng总输去了后，中国国民党朱立伦主席竟然讲：「对台湾新ê民主独裁政府来讲是一个胜利。」枉费朱立伦主席有去美国留学，犹m̄知影全世界无hit号「民主独裁政府」、mā无hit号「独裁民主政府」。旧年十二月，中国国民党前主席、中华民国前总统马英九投书媒体攻击蔡英文总统执政之下，政府ê表现m̄-nā离民主lú来lú远，颠倒是lú行lú óa「不自由ê民主」。几个月后，英国《经济学人》公布2021全世界民主指数，台湾是「完全民主」ê国家，雄雄kā马英九煽嘴phóe：世间ná有啥物「不自由ê民主」！

　　英国《经济学人》智库公布2021全世界民主指数，内底有一项是公民自由，看tio̍h中国国民党主席朱立伦、中国国民党前主席、中华民国前总统马英九胡白练siáu话，hō͘全世界ê人确实相信：台湾有影是完全自由ê国家！ (220218)

注：hit号　请读作［hit-lō］