《绿色短评》

| | | 转寄

有来有往,无来清爽!




Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī


《 Le̍ksek toánphêng 》  Lí Lâmhêng

  Ūlâi ūóng, bôlâi chhengsóng!

Lâng kah lâng chi kan sī hō͘siong, lí tùi góa hó, góa mā tùi lí hó; góa unjiû tùithāi lí, lí mā kāngkhoán ánne tùithāi góa. Chhùpiⁿ thâubóe mā sī ánne, ta̍kê lóng hibāng chhùpiⁿ hôhó. Mákai pēⁿīⁿ ū chhut siaⁿ kóng, goānì choh lí ê hó chhùpiⁿ, ū siáⁿmi̍h sinkhó͘ pēⁿthiàⁿ bián hoânló, lâi chhōe lí ê hó chhùpiⁿ — Mákai Pēⁿīⁿ. Lán Tâioân sio̍kgí ōe kóng tit chiâⁿ hó,"khiā chhù tio̍h hó chhùpiⁿ, chò chhân tio̍h hó chhân piⁿ."nā tútio̍h chi̍tê pháiⁿ chhùpiⁿ chi̍t ji̍t kàu àm tī lí ê mn̂gkháu búthûi lāngkùn, si̍tchāi chin iàsiān, lí mā bô i hoat. Chhinchhiūⁿ Tiongkok chiànki, chiànlām, khìkiû, ēsái kóng sī làngsî bô làngji̍t lâi Tâioân Háikiap tiongsòaⁿ hūkīn jiáuloān, sinchiaⁿ tio̍h phài 5 chiahpái kunki, 4 tâipái kunlām lâi pài nî! chhegō͘ phài 21 chiahpái kunki lâi, kîtiong 4 chiahpái chhiauoa̍t Tâioân Háikiap tiongsòaⁿ, phài 6 tâipái kunlām lâi Tâihái chiuûi oa̍htāng, si̍tchāi chin khóò͘ⁿ!

Koh khah khóò͘ⁿ sī, jīgoe̍h chheit, Tiongkok Bînhângkiok soanpò͘, ùi chitji̍t khí chhúsiau M503 hânglō͘ ùi pak hiòng lâm ūnhêng ê chhòsi, lēnggōa khé ēng M503 hânglō͘ W122, W123 liânchiap hângsòaⁿ ùi sai hiòng tang ūnhêng. Inūi chit tiâu hângsòaⁿ kīlî "Háikiap tiongsòaⁿ"siōng kīn kantaⁿ7.8 konglí, tìsú gōakài káitha̍k Tiongkok chitê tōngchok sī chûnsim beh kā "Háikiap tiongsòaⁿ" bú hō͘ phúphú būbū. Jîchhiáⁿ Tiongkok khaisí ēng nn̄g tiâu ùi sai hiòng tang liânchiap ê hângsòaⁿ, chiapkīn Tâioân poe óng Κimmn̂g Máchó͘ êhângsòaⁿ, ē énghióng tio̍h huihêng anchoân.

Tiongkok ko͘ pêng soanpò͘ káipiàn hiānchōng, Tâioân tongjiân kā khòaⁿ choh sī put iúsiān ê chokûi, kengkòe lán kok khòapō͘ ē hia̍psiong génggī, koattēng tùi Tiongkok chè chhut hoánchè. Tio̍h sī goânpún Kauthongpō͘ beh tī kiⁿî saⁿgoe̍h chheit káitû "kìm thoân lēng", khaihòng lán kok jînbîn cho͘thoân khì Tiongkok lúiu. Jīgoe̍h chhechhit, Kauthongpō͘ Koankongsú soanpò͘, ùi chitji̍t khí thêngchí giúchio khì Tiongkok ê líhêng thoân. Gō͘goe̍h té chêng íkeng chiâⁿ thoân・ê, ētàng chiàu kèōe chiânóng Tiongkok lúiu. La̍kgoe̍h chheit khí tio̍h bûhān kî thêng thoân. Kauthong pō͘tiúⁿ Ông Kokchâi piáusī, siatsú Tionghong khaihòng thoânkheh kòelâi, mā bô koh ū kîtha chi̍t hēlia̍t ê tōngchok, ētàng kóaⁿkín kah Tâioân kauthong M503 hânglō͘, Tâioân tittio̍h hôeèng liáuāu, ē tùi siongkoan chèngchhek chò āusòa ê kiámthó.

Lán chai Búhàn hìiām po̍khoat liáuāu, Tâioân kah Tiongkok, lóng tī 2020 nî itgoe̍h té soanpò͘ ùi jīgoe̍h chheit khaisí chiāmthêng lúhânggia̍p cho͘thoân chiânóng Tiongkok kah lâi Tâioân lúiu. 2023 nî pehgoe̍h chhecha̍p, Tiongkok soanpò͘ chitji̍t khí hoeho̍k chiânóng Ji̍tpún, Hânkok, Bíkok, Òchiu téng 78 kok ê chhutkéng thoântūi lúiu, tānsī Tâioân bô tī miâtoaⁿ lāité. Ìsù sī kóng, Tiongkok kàu taⁿ iáu bōe hoeho̍k Tiongkok lâng cho͘thoân lâi Tâioân lúiu.

   Jīgoe̍h chhepeh, Tiongkok Koktâipān hoatgiânjîn Chu Hōngliân phoephêng kóng, Bînchìntóng í chèngtī piànlāng lúiu, kantaⁿē hō͘ Tâioân bînchiòng kah lúiugia̍p kài putboán. Chioh mn̄g chi̍tē, Tiongkok hutjiânkan soanpò͘ káipiàn M503 hânglō͘ ūnhêng hongsek, jîchhiáⁿ Tiongkok kàu chitchūn mā iáubōe khaihòng Tiongkoklâng cho͘thoân lâi Tâioân lúiu, kám m̄ sī Tiongkok tāiseng chèngtī piànlāng?

Lâng kah lâng chi kan ê kaupôe, kok kah kok chi kan ê lâióng, lóng engkai chhut tī chinsim sêngì, chhinchhiūⁿ Tâioân sio̍kgí ōe só͘ kóng・ê,"ū lâi ū óng, bô lâi chhengsóng!" bô pitiàu biánkióng. (240216)


Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版



《 Le̍k-sek toán-phêng 》  Lí Lâm-hêng

  Ū-lâi ū-óng, bô-lâi chheng-sóng!

Lâng kah lâng chi kan sī hō͘-siong, lí tùi góa hó, góa mā tùi lí hó; góa un-jiû tùi-thāi lí, lí mā kāng-khoán án-ne tùi-thāi góa. Chhù-piⁿ thâu-bóe mā sī án-ne, ta̍k-ê lóng hi-bāng chhù-piⁿ hô-hó. Má-kai pēⁿ-īⁿ ū chhut siaⁿ kóng, goān-ì choh lí ê hó chhù-piⁿ, ū siáⁿ-mi̍h sin-khó͘ pēⁿ-thiàⁿ bián hoân-ló, lâi chhōe lí ê hó chhù-piⁿ — Má-kai Pēⁿ-īⁿ. Lán Tâi-oân sio̍k-gí ōe kóng tit chiâⁿ hó,"khiā chhù tio̍h hó chhù-piⁿ, chò chhân tio̍h hó chhân piⁿ."nā tú-tio̍h chi̍t-ê pháiⁿ chhù-piⁿ chi̍t ji̍t kàu àm tī lí ê mn̂g-kháu bú-thûi lāng-kùn, si̍t-chāi chin ià-siān, lí mā bô i hoat. Chhin-chhiūⁿ Tiong-kok chiàn-ki, chiàn-lām, khì-kiû, ē-sái kóng sī làng-sî bô làng-ji̍t lâi Tâi-oân Hái-kiap tiong-sòaⁿ hū-kīn jiáu-loān, sin-chiaⁿ tio̍h phài 5 chiah-pái kun-ki, 4 tâi-pái kun-lām lâi pài nî! chhe-gō͘ phài 21 chiah-pái kun-ki lâi, kî-tiong 4 chiah-pái chhiau-oa̍t Tâi-oân Hái-kiap tiong-sòaⁿ, phài 6 tâi-pái kun-lām lâi Tâi-hái chiu-ûi oa̍h-tāng, si̍t-chāi chin khó-ò͘ⁿ!

Koh khah khó-ò͘ⁿ sī, jī-goe̍h chhe-it, Tiong-kok Bîn-hâng-kiok soan-pò͘, ùi chit-ji̍t khí chhú-siau M503 hâng-lō͘ ùi pak hiòng lâm ūn-hêng ê chhò-si, lēng-gōa khé ēng M503hâng- lō͘ W122, W123 liân-chiap hâng-sòaⁿ ùi sai hiòng tang ūn-hêng. In-ūi chit tiâu hâng-sòaⁿ kī-lî "Hái-kiap tiong-sòaⁿ"siōng kīn kan-taⁿ7.8 kong-lí, tì-sú gōa-kài kái-tha̍k Tiong-kok chit-ê tōng-chok sī chûn-sim beh kā "Hái-kiap tiong-sòaⁿ" bú hō͘ phú-phú bū-bū. Jî-chhiáⁿ Tiong-kok khai-sí ēng nn̄g tiâu ùi sai hiòng tang liân-chiap ê hâng-sòaⁿ, chiap-kīn Tâi-oân poe óng Κim-mn̂g Má-chó͘ êhâng-sòaⁿ, ē éng-hióng tio̍h hui-hêng an-choân.

Tiong-kok ko͘ pêng soan-pò͘ kái-piàn hiān-chōng, Tâi-oân tong-jiân kā khòaⁿ choh sī put iú-siān ê chok-ûi, keng-kòe lán kok khòa-pō͘ ē hia̍p-siong géng-gī, koat-tēng tùi Tiong-kok chè chhut hoán-chè. Tio̍h sī goân-pún Kau-thong-pō͘ beh tī kin-nî saⁿ-goe̍h chhe-it kái-tû "kìm thoân lēng", khai-hòng lán kok jîn-bîn cho͘-thoân khì Tiong-kok lú-iu. Jī-goe̍h chhe-chhit, Kau-thong-pō͘ Koan-kong-sú soan-pò͘, ùi chit-ji̍t khí thêng-chí giú-chio khì Tiong-kok ê lí-hêng thoân. Gō͘-goe̍h té chêng í-keng chiâⁿ thoân-・ê, ē-tàng chiàu kè-ōe chiân-óng Tiong-kok lú-iu. La̍k-goe̍h chhe-it khí tio̍h bû-hān kî thêng thoân. Kau-thong pō͘-tiúⁿ Ông Kok-châi piáu-sī, siat-sú Tiong-hong khai-hòng thoân-kheh kòe-lâi, mā bô koh ū kî-tha chi̍t hē-lia̍t ê tōng-chok, ē-tàng kóaⁿ-kín kah Tâi-oân kau-thong M503 hâng-lō͘, Tâi-oân tit-tio̍h hôe-èng liáu-āu, ē tùi siong-koan chèng-chhek chò āu-sòa ê kiám-thó.

Lán chai Bú-hàn hì-iām po̍k-hoat liáu-āu, Tâi-oân kah Tiong-kok, lóng tī 2020 nî it-goe̍h té soan-pò͘ ùi jī-goe̍h chhe-it khai-sí chiām-thêng lú-hâng-gia̍p cho͘-thoân chiân-óng Tiong-kok kah lâi Tâi-oân lú-iu. 2023 nî peh-goe̍h chhe-cha̍p, Tiong-kok soan-pò͘ chit-ji̍t khí hoe-ho̍k chiân-óng Ji̍t-pún, Hân-kok, Bí-kok, Ò-chiu téng 78 kok ê chhut-kéng thoân-tūi lú-iu, tān-sī Tâi-oân bô tī miâ-toaⁿ lāi-té. Ì-sù sī kóng, Tiong-kok kàu taⁿ iáu bōe hoe-ho̍k Tiong-kok lâng cho͘-thoân lâi Tâi-oân lú-iu.

   Jī-goe̍h chhe-peh, Tiong-kok Kok-tâi-pān hoat-giân-jîn Chu Hōng-liân phoe-phêng kóng, Bîn-chìn-tóng í chèng-tī piàn-lāng lú-iu, kan-taⁿē hō͘ Tâi-oân bîn-chiòng kah lú-iu-gia̍p kài put-boán. Chioh mn̄g chi̍t-ē, Tiong-kok hut-jiân-kan soan-pò͘ kái-piàn M503hâng-lō͘ ūn-hêng hong-sek, jî-chhiáⁿ Tiong-kok kàu chit-chūn mā iáu-bōe khai-hòng Tiong-kok-lâng cho͘-thoân lâi Tâi-oân lú-iu, kám m̄ sī Tiong-kok tāi-seng chèng-tī piàn-lāng?

Lâng kah lâng chi kan ê kau-pôe, kok kah kok chi kan ê lâi-óng, lóng eng-kai chhut tī chin-sim sêng-ì, chhin-chhiūⁿ Tâi-oân sio̍k-gí ōe só͘ kóng・ê,"ū lâi ū óng, bô lâi chheng-sóng!" bô pit-iàu bián-kióng. (240216)




人kah人之间是互相,你对我好,我mā对你好;我温柔对待你,你mā仝款án-ne对待我。厝边头尾mā是án-ne,ta̍k个lóng希望厝边和好。马偕病院有出声讲:愿意作你ê好厝边,有啥物身苦病疼免烦恼,来chhōe你ê好厝边—马偕病院。咱台湾俗语话讲得chiâⁿ好:「khiā厝tio̍h好厝边,做田tio̍h好田边。」若tú-tio̍h一个pháiⁿ厝边一日到暗tī你ê门口舞槌弄棍,实在真厌siān,你mā无伊法。亲像中国战机、战舰、汽球,ē-sái讲是旷(làng)时无旷日来台湾海峡中线附近扰乱,新正tio̍h派5只次军机、4台次军舰来拜年!初五派21只次军机来,其中4只次超越台湾海峡中线,派6台次军舰来台海周边活动,实在真可恶!

Koh khah可恶是:二月初一,中国民航局宣布,ùi即日起取消M503航路ùi北向南运行ê措施,另外启用M503航路W122、W123衔接航线ùi西向东运行。因为chit条航线距离「海峡中线」上近kan-taⁿ7.8公里,致使外界解读中国chit-ê动作是存心beh kā「海峡中线」舞hō͘ phú-phú雾雾。而且中国启用两条ùi西向东衔接ê航线,接近台湾飞往金门马祖ê航线,ē影响tio̍h飞行安全。

中国孤pêng宣布改变现状,台湾当然kā看作是不友善ê作为,经过咱国跨部会协商研议,决定对中国祭出反制。Tio̍h是原本交通部beh tī今年三月初一解除「禁团令」,开放咱国人民组团去中国旅游。二月初七,交通部观光署宣布,ùi即日起停止giú招去中国ê旅行团。五月底前已经成团ê,ē-tàng照计画前往中国旅游。六月初一起tio̍h无限期停团。交通部长王国材表示,设使中方开放团客过来,mā无koh有其他一系列ê动作,ē-tàng赶紧kah台湾沟通M503航路,台湾得tio̍h回应了后,ē对相关政策做后续ê检讨。

咱知武汉肺炎爆发了后,台湾kah中国,lóng tī 2020年一月底宣布ùi 二月初一开始暂停旅行业组团前往中国kah来台湾旅游。2023年八月初十,中国宣布即日起恢复前往日本、韩国、美国、澳洲等78国ê出境团队旅游,但是台湾无tī名单内底。意思是讲,中国到taⁿ犹未恢复中国人组团来台湾旅游。

  二月初八,中国国台办发言人朱凤莲批评讲,民进党以政治变弄旅游,kan-taⁿēhō͘台湾民众kah旅游业界不满。借问一下,中国忽然间宣布改变M503航路运行方式,而且中国到chit阵mā犹未开放中国人组团来台湾旅游,kám m̄是中国tāi先政治变弄?

人kah人之间ê交陪,国kah国之间ê来往,lóng应该出tī真心诚意,亲像台湾俗语话所讲ê:「有来有往,无来清爽!」无必要勉强。 (240216)