《绿色短评》 |
![]() ![]() ![]() |
Choânbîn Tâioânjī pán/全民台湾字版简称ChoânTâiJī
《 Le̍ksek toánphêng 》 Lí Lâmhêng
Siansiⁿ ánchóaⁿ khòaⁿ ha̍kseng? Koa Bûntiat kah Lōa Chhengtek chha chin chē!
Sèkài timiâ simchōng iha̍k choanka, Bíkok kah Auchiu pansiū i Simchōngha̍khōe īⁿsū, Tâitāi Pēⁿīⁿ chêng īⁿtiúⁿ Lí Goântek, káugoe̍h jīsaⁿ, i tī bīnchheh siá ê bûn, kàu cha̍pgoe̍h té chiah tōa liûthoân, i phênglūn Koa Bûntiat "kòekhì tútn̄g tio̍h kihōe hông thêpoa̍t, sù i kihōe, khósioh i lêngle̍k iúhān. Chíhó ōe kóng kah chiâⁿ hóthiaⁿ, lâng kek kah chin kó͘ì. Kîsi̍t kòekhì i sī chi̍tê nāusū chi pòe, púnsèng lân î. Chitmá kah íchêng kāngkhoán, sáikúi lāngchôa sī i ê púnsū. "Koh phênglūn Koa Bûntiat" kakī siūⁿkóng sī thiⁿ sù ê engchâi, tī góa ê ha̍kseng tiongkan, i chíputkò sī jûchhú jûchhú niāniā." I bīnphôe kāu, kiôngbeh ké choh i siōng tio̍h, inūi ánne gō͘tio̍h i kakī ê jînseng." Lí kàusiū ná chhiūⁿ sī khòaⁿ bē koànsì Koa Bûntiat tiāⁿtiāⁿ kā gōakho iseng kòa tī chhùi piⁿ, tùi gōa táⁿpān choh isu chengeng ê hêngsiōng.
Kiⁿî káugoe̍h chhejī, Lōa Chhengtek chiapsiū Bînsī chiatbo̍k 《 Sinbûn Koanchhekchām 》 hóngbūn, chiatbo̍k chúchhîjîn ū te̍kpia̍t iauchhiáⁿ i ê unsu, bat tamtng kòe Kokli̍p Sêngkong Tāiha̍k Iha̍kīⁿ hùsiat pēⁿīⁿ īⁿtiúⁿ ê Tân chìhông lâi hóngbūn hiāntiûⁿ, Tân īⁿtiúⁿ tōatōa oló Lōa Chhengtek "i ê jînkeh te̍kchit ta̍ttit sìnnāi, i ū chi̍t lia̍p unloán ê sim, sulū tîmún koh ū léngchēng ê thâukhak, chiâⁿ ū tônglísim jîchhiáⁿ te̍kpia̍t chiàukò͘ jio̍ksè cho̍kkûn, i sī chi̍tê ta̍ttit sìnnāi ê kokka léngtōjîn."
Kiⁿî gō͘goe̍h jīit ēpo͘," sìnnāi Tâioân Chṳúhōe" kíhêng Chionghòa tiûⁿ sêngli̍p tāihōe, te̍kpia̍t iauchhiáⁿ Bînchìntóng chúse̍k Lōa Chhengtek tī Sêngkong Tāiha̍k Iha̍kīⁿ tha̍kchheh ê unsu—"Siùthôaⁿ Pēⁿīⁿ" chóngchhâi, chêng li̍phoat úigoân N̂g Bênghô lâi khiā tâi. Kiⁿî 84 hòe ê N̂g Bênghô, hôekò͘ cháchêng kàsu ê sî kóng, Lōa Chhengtek sī chin iusiù ê ha̍kseng, i mā kóng chhiòkhoe kóng "góa m̄chaiiáⁿ góa ê ha̍kseng ē choh chóngthóng, nā chai góa tio̍h ē kèsio̍k kà lo̍hkhì." Kináji̍t sī Sìnnāi Tâioân Chṳúhōe lísūtiúⁿ Hô Lîchheⁿ iauchhiáⁿ i lâi, hiòng tāike kàisiāu Lōa Chhengtek. 1987 nî Lōa Chhengtek sī i ê ha̍kseng, tongsî i tī Sêngkong Tāiha̍k kàsu, mā sī li̍phoat úigoân, tio̍h ùi Tāipak chē huiki khì Tâilâm kā in siōngkhò. Lōa Chhengtek sī siáⁿkhoán lâng? N̂g Bênghô jīnûi, Lōa Chhengtek sī chi̍tê hó ha̍kseng, ūitio̍h Tâioân ê chiântô͘ khì i chiông chèng. N̂g Bênghô kóng i mā bat tī 1987 nî khì i chiông chèng, khì chò li̍phoat úigoân, tānsī hòngkhì liáu bô oânchoân, inūi i iûgoân koh tńgkhì Sêngkong Tāiha̍k Iha̍kīⁿ kàchheh, koh tńgkhì pēⁿīⁿ khòaⁿ hoānchiá ipēⁿ; chhiūⁿ Lōa Chhengtek chit khoán engkai sǹg sī "Siōngi i kok", i bô hòngkhì iliâu, i sī beh i kokka, sī chinchiàⁿ ê hó isu, mā sī siōngi i kok siōng hó ê chóngthóng.
2012 nî cha̍pitgoe̍h chhegō͘, Sêngtāi Pēⁿīⁿ chêng īⁿtiúⁿ Lîm Béngbûn inūi lîmpagâm kòesin, ēpo͘ thoân lâi siausit ê sî, Lōa Chhengtek chhītiúⁿ tng tī gīhōe pīsûn, i āubīn iáu ū chin chē hêngthêng bô hoattō͘ hun sin, chhiáⁿ kāngkhoán Sêngkong Tāiha̍k Iha̍kīⁿ chhutsin ê Ōeseng kio̍ktiùⁿ Lîm Sèngtiat seng khì. Tējī chákhí thàuchá chhit tiám, Lōa Chhengtek kóaⁿ khì pīⁿpâng, kanta Lîm īⁿtiúⁿ niû, saⁿê gíná kah kúiūi ha̍kseng tī hia. Lōa Chhengtek kiâⁿji̍p khì pīⁿpâng, sûisî hiòng unsu ê ûithé kūi・lo̍hkhì.
Lōa Chhengtek m̄nā tittio̍h siansiⁿ ê thiàⁿsioh, i mā chaiiáⁿ kámun siohchêng. Koa Bûntiat leh? (231102)
Pe̍h-ōe-jī-pán/白话字版
《 Le̍k-sek toán-phêng 》 Lí Lâm-hêng
Sian-siⁿ án-chóaⁿ khòaⁿ ha̍k-seng? Koa Bûn-tiat kah Lōa Chheng-tek chha chin chē!
Sè-kài ti-miâ sim-chōng i-ha̍k choan-ka, Bí-kok kah Au-chiu pan-siū i Sim-chōng-ha̍k-hōe īⁿ-sū, Tâi-tāi Pēⁿ-īⁿ chêng īⁿ-tiúⁿ Lí Goân-tek, káu-goe̍h jī-saⁿ, i tī bīn-chheh siá ê bûn, kàu cha̍p-goe̍h té chiah tōa liû-thoân, i phêng-lūn Koa Bûn-tiat "kòe-khì tú-tn̄g tio̍h ki-hōe hông thê-poa̍t, sù i ki-hōe, khó-sioh i lêng-le̍k iú-hān. Chí-hó ōe kóng kah chiâⁿ hó-thiaⁿ, lâng kek kah chin kó͘-ì. Kî-si̍t kòe-khì i sī chi̍t-ê nāu-sū chi pòe, pún-sèng lân î. Chit-má kah í-chêng kāng-khoán, sái-kúi lāng-chôa sī i ê pún-sū. "Koh phêng-lūn Koa Bûn-tiat" ka-kī siūⁿ-kóng sī thiⁿ sù ê eng-châi, tī góa ê ha̍k-seng tiong-kan, i chí-put-kò sī jû-chhú jû-chhú niā-niā." I bīn-phôe kāu, kiông-beh ké choh i siōng tio̍h, in-ūi án-ne gō͘-tio̍h i ka-kī ê jîn-seng." Lí kàu-siū ná chhiūⁿ sī khòaⁿ bē koàn-sì Koa Bûn-tiat tiāⁿ-tiāⁿ kā gōa-kho i-seng kòa tī chhùi piⁿ, tùi gōa táⁿ-pān choh i-su cheng-eng ê hêng-siōng.
Kin-nî káu-goe̍h chhe-jī, Lōa Chheng-tek chiap-siū Bîn-sī chiat-bo̍k 《 Sin-bûn Koan-chhek-chām 》 hóng-būn, chiat-bo̍k chú-chhî-jîn ū te̍k-pia̍t iau-chhiáⁿ i ê un-su, bat tam-tng kòe Kok-li̍p Sêng-kong Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ hù-siat pēⁿ-īⁿ īⁿ-tiúⁿ ê Tân chì-hông lâi hóng-būn hiān-tiûⁿ, Tân īⁿ-tiúⁿ tōa-tōa o-ló Lōa Chheng-tek "i ê jîn-keh te̍k-chit ta̍t-tit sìn-nāi, i ū chi̍t lia̍p un-loán ê sim, su-lū tîm-ún koh ū léng-chēng ê thâu-khak, chiâⁿ ū tông-lí-sim jî-chhiáⁿ te̍k-pia̍t chiàu-kò͘ jio̍k-sè cho̍k-kûn, i sī chi̍t-ê ta̍t-tit sìn-nāi ê kok-ka léng-tō-jîn."
Kin-nî gō͘-goe̍h jī-it ē-po͘," sìn-nāi Tâi-oân Chi-iú-hōe" kí-hêng Chiong-hòa tiûⁿ sêng-li̍p tāi-hōe, te̍k-pia̍t iau-chhiáⁿ Bîn-chìn-tóng chú-se̍k Lōa Chheng-tek tī Sêng-kong Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ tha̍k-chheh ê un-su—"Siù-thôaⁿ Pēⁿ-īⁿ" chóng-chhâi, chêng li̍p-hoat úi-goân N̂g Bêng-hô lâi khiā tâi. Kin-nî 84 hòe ê N̂g Bêng-hô, hôe-kò͘ chá-chêng kà-su ê sî kóng, Lōa Chheng-tek sī chin iu-siù ê ha̍k-seng, i mā kóng chhiò-khoe kóng "góa m̄-chai-iáⁿ góa ê ha̍k-seng ē choh chóng-thóng, nā chai góa tio̍h ē kè-sio̍k kà lo̍h-khì." Kin-á-ji̍t sī Sìn-nāi Tâi-oân Chi-iú-hōe lí-sū-tiúⁿ Hô Lî-chheⁿ iau-chhiáⁿ i lâi, hiòng tāi-ke kài-siāu Lōa Chheng-tek. 1987 nî Lōa Chheng-tek sī i ê ha̍k-seng, tong-sî i tī Sêng-kong Tāi-ha̍k kà-su, mā sī li̍p-hoat úi-goân, tio̍h ùi Tāi-pak chē hui-ki khì Tâi-lâm kā in siōng-khò. Lōa Chheng-tek sī siáⁿ-khoán lâng? N̂g Bêng-hô jīn-ûi, Lōa Chheng-tek sī chi̍t-ê hó ha̍k-seng, ūi-tio̍h Tâi-oân ê chiân-tô͘ khì i chiông chèng. N̂g Bêng-hô kóng i mā bat tī 1987 nî khì i chiông chèng, khì chò li̍p-hoat úi-goân, tān-sī hòng-khì liáu bô oân-choân, in-ūi i iû-goân koh tńg-khì Sêng-kong Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ kà-chheh, koh tńg-khì pēⁿ-īⁿ khòaⁿ hoān-chiá i-pēⁿ; chhiūⁿ Lōa Chheng-tek chit khoán eng-kai sǹg sī "Siōng-i i kok", i bô hòng-khì i-liâu, i sī beh i kok-ka, sī chin-chiàⁿ ê hó i-su, mā sī siōng-i i kok siōng hó ê chóng-thóng.
2012 nî cha̍p-it-goe̍h chhe-gō͘, Sêng-tāi Pēⁿ-īⁿ chêng īⁿ-tiúⁿ Lîm Béng-bûn in-ūi lîm-pa-gâm kòe-sin, ē-po͘ thoân lâi siau-sit ê sî, Lōa Chheng-tek chhī-tiúⁿ tng tī gī-hōe pī-sûn, i āu-bīn iáu ū chin chē hêng-thêng bô hoat-tō͘ hun sin, chhiáⁿ kāng-khoán Sêng-kong Tāi-ha̍k I-ha̍k-īⁿ chhut-sin ê Ōe-seng kio̍k-tiùⁿ Lîm Sèng-tiat seng khì. Tē-jī chá-khí thàu-chá chhit tiám, Lōa Chheng-tek kóaⁿ khì pīⁿ-pâng, kan-ta Lîm īⁿ-tiúⁿ niû, saⁿ-ê gín-á kah kúi-ūi ha̍k-seng tī hia. Lōa Chheng-tek kiâⁿ-ji̍p khì pīⁿ-pâng, sûi-sî hiòng un-su ê ûi-thé kūi-・lo̍h-khì.
Lōa Chheng-tek m̄-nā tit-tio̍h sian-siⁿ ê thiàⁿ-sioh, i mā chai-iáⁿ kám-un sioh-chêng. Koa Bûn-tiat leh? (231102)
世界知名心脏医学专家、美国kah欧洲颁受伊心脏学会院士、台大病院前院长李源德,九月二三,伊tī面册写ê文,到十月底chiah大流传,伊评论柯文哲「过去tú-tn̄g tio̍h机会hông提拔,赐伊机会,可惜伊能力有限。只好话讲kahchiâⁿ好听、人激kah真古意。其实过去伊是一个闹事之辈,本性难移。Chit-má kah以前仝款,使鬼弄蛇是伊ê本事。」Koh评论柯文哲「家己想讲是天赐ê英才,tī我ê学生中间,伊只不过是如此如此niā-niā。」「伊面皮厚,强beh假作伊上tio̍h,因为án-ne误tio̍h伊家己ê人生。」李教授ná像是看bē惯势柯文哲tiāⁿtiāⁿ kā外科医生挂tī嘴边,对外打扮作医师菁英ê形象。
今年九月初二,赖清德接受民视节目《新闻观测站》访问,节目主持人有特别邀请伊ê恩师、bat担当过国立成功大学医学院附设病院院长ê陈志鸿来访问现场,陈院长大大o-ló赖清德「伊ê人格特质值得信赖,伊有一粒温暖ê心,思虑沉稳koh有冷静ê头壳,chiâⁿ有同理心而且特别照顾弱势族群,伊是一个值得信赖ê国家领导人。」
今年五月二一下晡,「信赖台湾之友会」举行彰化场成立大会,特别邀请民进党主席赖清德tī成功大学医学院读册ê恩师—「秀传病院」总裁、前立法委员黄明和来khiā台。今年84岁ê黄明和,回顾早前教书ê时讲,赖清德是真优秀ê学生,伊mā讲笑诙讲「我m̄知影我ê学生ē作总统,若知我tio̍hē继续教落去。」今á日是信赖台湾之友会理事长何黎星邀请伊来,向大家介绍赖清德。1987年赖清德是伊ê学生,当时伊tī成功大学教书,mā是立法委员,tio̍h ùi台北chē飞机去台南kā in上课。赖清德是啥款人?黄明和认为,赖清德是一个好学生,为tio̍h台湾ê前途弃医从政。黄明和讲伊mā bat tī 1987年弃医从政,去做立法委员,但是放弃了无完全,因为伊犹原koh转去成功大学医学院教册、koh转去病院看患者医病;像赖清德chit款应该算是「上医医国」,伊无放弃医疗,伊是beh医国家,是真正ê好医师,mā是上医医国上好ê总统。
2012年十一月初五,成大病院前院长林炳文因为淋巴癌过身,下晡传来消息ê时,赖清德市长当tī议会备询,伊后面犹有真chē行程无法度分身,请仝款成功大学医学院出身ê卫生局长林圣哲先去。第二早起透早七点,赖清德赶去病房,kan-ta林院长娘、三个gín-á kah几位学生tīhia。赖清德行入去病房,随时向恩师ê遗体跪落去。
赖清德m̄-nā得tio̍h先生ê疼惜,伊mā知影感恩惜情。柯文哲咧? (231102)